Ứng dụng kháng sinh Ofloxacin: Công dụng, liều dùng

1. Giới thiệu về hoạt chất Ofloxacin

Ofloxacin là một loại thuốc kháng sinh thuộc nhóm fluoroquinolone, được sử dụng để điều trị nhiều loại nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Thuốc này có hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn bằng cách ức chế sự tổng hợp DNA của chúng, qua đó ngăn chặn sự phát triển và sinh sản của vi khuẩn.

Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về ofloxacin bao gồm mô tả, chỉ định, liều dùng, dược động học, tác dụng phụ và lưu ý sử dụng.

2. Mô tả hoạt chất Ofloxacin

2.1 Tên quốc tế và phân loại

• Tên quốc tế: Ofloxacin
• Phân loại: Thuốc kháng sinh thuộc nhóm fluoroquinolone

2.2 Dạng bào chế và hàm lượng

Ofloxacin được bào chế dưới nhiều dạng khác nhau, bao gồm:

• Viên nén: 200mg, 400mg
• Dung dịch tiêm: 100mg/100ml, 200mg/100ml, 400mg/100ml
• Dung dịch nhỏ mắt: 0.3%, 0.5%
• Dung dịch nhỏ tai: 0.3%

2.3 Biệt dược thường gặp

Một số biệt dược phổ biến chứa ofloxacin trên thị trường Việt Nam:

2.4 Công thức hóa học

Công thức hóa học của ofloxacin là C17H20FN3O4.

3. Chỉ định

Ofloxacin được chỉ định để điều trị các nhiễm trùng sau đây:

• Nhiễm trùng đường hô hấp: Viêm phổi, viêm phế quản mãn tính bùng phát, viêm xoang, viêm tai giữa.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu - sinh dục: Viêm bàng quang, viêm niệu đạo, viêm vùng chậu, viêm tuyến tiền liệt.
• Nhiễm trùng da và mô mềm: Áp xe, viêm da, nhiễm trùng vết thương.
• Nhiễm trùng mắt: Viêm kết mạc, viêm giác mạc.
• Nhiễm trùng xương và khớp: Viêm xương tủy, viêm khớp nhiễm khuẩn.
• Nhiễm trùng máu: Nhiễm khuẩn huyết.

4. Liều dùng

4.1 Liều dùng khuyến cáo

Liều dùng ofloxacin sẽ phụ thuộc vào loại nhiễm trùng, độ tuổi, tình trạng sức khỏe và phản ứng của bệnh nhân đối với thuốc. Nói chung, liều dùng khuyến cáo như sau:

• Người lớn: 200-400mg mỗi 12 giờ, tối đa 800mg/ ngày, thời gian điều trị từ 5 đến 14 ngày.
• Trẻ em: Liều dùng phụ thuộc vào cân nặng, tuổi và loại nhiễm trùng. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có liều dùng phù hợp. Không dùng cho trẻ em dưới 18 tuổi.

4.2 Cách dùng

• Uống: Nên uống thuốc với một lượng nước đầy đủ, trước hoặc sau bữa ăn.
• Tiêm: Thuốc được tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp.
• Nhỏ mắt: Nhỏ 1-2 giọt vào mắt bị nhiễm trùng, 4-6 lần mỗi ngày.
• Nhỏ tai: Nhỏ 3-4 giọt vào tai bị nhiễm trùng, 3-4 lần mỗi ngày.

4.3 Thời gian điều trị

Thời gian điều trị với ofloxacin phụ thuộc vào loại nhiễm trùng và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Nên sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc dù cảm thấy khỏe hơn. Việc ngưng thuốc sớm có thể dẫn đến tái nhiễm hoặc kháng thuốc.

5. Dược Động Học

5.1 Hấp thu

Ofloxacin được hấp thu nhanh chóng và gần như hoàn toàn qua đường tiêu hóa. Nồng độ đỉnh trong huyết tương đạt được sau khoảng 1-2 giờ sau khi uống thuốc.

5.2 Phân bố

Ofloxacin phân bố rộng rãi trong các mô và dịch cơ thể, bao gồm:

• Máu
• Dịch não tủy
• Phổi
• Thận
• Gan
• Da
• Mô xương
• Dịch kính

Nồng độ ofloxacin trong dịch não tủy đạt được khoảng 20-30% nồng độ trong huyết tương.

5.3 Chuyển hóa

Ofloxacin được chuyển hóa một phần ở gan bởi hệ thống cytochrom P450.

5.4 Thải trừ

Ofloxacin được thải trừ chủ yếu qua nước tiểu dưới dạng không đổi và một phần qua phân. Thời gian bán thải của ofloxacin khoảng 5-7 giờ.

6. Dược Lực Học

Ofloxacin là một kháng sinh thuộc nhóm fluoroquinolone, có tác dụng diệt khuẩn. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế sự tổng hợp DNA của vi khuẩn, qua đó ngăn chặn sự phát triển và sinh sản của chúng.

Ofloxacin có tác dụng kháng khuẩn rộng, với phổ tác dụng bao gồm:

• Vi khuẩn Gram âm: Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, Salmonella spp., Shigella spp., Haemophilus influenzae, Neisseria gonorrhoeae.
• Vi khuẩn Gram dương: Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae.

Lưu ý:

• Ofloxacin không có hiệu quả với các vi khuẩn kháng thuốc.
• Ofloxacin không có tác dụng với các nhiễm trùng do virus, nấm hoặc ký sinh trùng gây ra.

7. Độc tính

7.1 Độc tính cấp tính

Ofloxacin có độc tính cấp tính thấp. Tuy nhiên, việc sử dụng quá liều ofloxacin có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm:

• Buồn nôn và nôn
• Tiêu chảy
• Nhức đầu
• Choáng váng
• Rối loạn ý thức
• Co giật

7.2 Độc tính mãn tính

Sử dụng ofloxacin lâu dài có thể gây ra một số tác dụng phụ mãn tính, bao gồm:

• Viêm gan
• Suy thận
• Vấn đề về xương khớp
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng do nấm Candida

8. Tương tác thuốc

Ofloxacin có thể tương tác với một số loại thuốc khác, dẫn đến tăng hoặc giảm tác dụng của thuốc hoặc gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng. Các thuốc có thể tương tác với ofloxacin bao gồm:

• Thuốc kháng acid: Thuốc kháng acid có thể làm giảm hấp thu ofloxacin vào cơ thể.
• Thuốc lợi tiểu: Thuốc lợi tiểu có thể làm tăng nồng độ ofloxacin trong huyết tương.
• Thuốc chống đông máu: Ofloxacin có thể làm tăng nguy cơ chảy máu khi sử dụng chung với thuốc chống đông máu.
• Theophylline: Ofloxacin có thể làm tăng nồng độ theophylline trong huyết tương, tăng nguy cơ tác dụng phụ của theophylline.
• Warfarin: Ofloxacin có thể làm tăng tác dụng chống đông máu của warfarin.
• Probenecid: Probenecid có thể làm giảm thải trừ ofloxacin, dẫn đến tăng nồng độ ofloxacin trong huyết tương.
• Ciclosporin: Ofloxacin có thể làm tăng nồng độ ciclosporin trong huyết tương, tăng nguy cơ tác dụng phụ của ciclosporin.
• Metformin: Ofloxacin có thể làm tăng nguy cơ nhiễm axit lactic khi sử dụng chung với metformin.

9. Chống chỉ định

Ofloxacin chống chỉ định ở những trường hợp sau:

• Mẫn cảm với ofloxacin hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc.
• Người bệnh có tiền sử bị rối loạn co giật.
• Người bệnh bị suy gan nặng.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú.
• Trẻ em dưới 18 tuổi.

10. Tác dụng phụ

10.1 Thường gặp

• Buồn nôn và nôn
• Tiêu chảy
• Nhức đầu
• Choáng váng
• Ngứa, nổi mẩn

10.2 Ít gặp

• Viêm gan
• Suy thận
• Rối loạn tim mạch
• Rối loạn thần kinh
• Viêm gan

10.3 Hiếm gặp

• Co giật
• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng (phản ứng phản vệ)

10.4 Không xác định được tần suất

• Rối loạn chức năng thận
• Rối loạn chức năng gan
• Tăng độ nhạy cảm với ánh sáng
• Viêm gân, đứt gân
• Viêm khớp
• Giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu
• Rối loạn tâm thần, rối loạn giấc ngủ

11. Lưu ý

11.1 Lưu ý chung

• Nên sử dụng ofloxacin theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc dù cảm thấy khỏe hơn.
• Không tự ý thay đổi liều dùng hoặc thời gian điều trị.
• Uống đủ nước trong quá trình điều trị.
• Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào khi sử dụng thuốc, báo ngay cho bác sĩ.
• Không nên sử dụng ofloxacin cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
• Nên tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trực tiếp trong quá trình điều trị.

11.2 Lưu ý phụ nữ cho con bú

Ofloxacin có thể bài tiết qua sữa mẹ, vì vậy không nên sử dụng thuốc cho phụ nữ cho con bú.

11.3 Phụ nữ có thai

Ofloxacin có thể gây hại cho thai nhi, vì vậy không nên sử dụng thuốc cho phụ nữ mang thai.

11.4 Người lái xe, vận hành máy móc

Ofloxacin có thể gây ra các tác dụng phụ như chóng mặt, choáng váng, rối loạn thị giác, do đó không nên lái xe hoặc vận hành máy móc trong quá trình điều trị.

12. Quá Liều & Cách xử lý

12.1 Triệu chứng quá liều

Quá liều ofloxacin có thể dẫn đến các triệu chứng sau đây:

• Buồn nôn và nôn
• Tiêu chảy
• Nhức đầu
• Choáng váng
• Rối loạn ý thức
• Co giật

12.2 Cách xử lý quá liều

Nếu nghi ngờ quá liều ofloxacin, nên đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời. Chưa có thuốc giải độc đặc hiệu cho ofloxacin.

12.3 Quên liều & xử lý

Nếu quên một liều ofloxacin, nên uống liều đó ngay khi nhớ ra, trừ khi gần đến giờ uống liều tiếp theo. Không nên uống gấp đôi liều để bù liều đã quên.

13. Trích nguồn tham khảo

• Dược điển Việt Nam
• Tờ hướng dẫn sử dụng của thuốc
• Tạp chí Y học

Kết luận

Ofloxacin là một loại thuốc kháng sinh hiệu quả trong điều trị nhiều loại nhiễm trùng do vi khuẩn. Thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ, do đó cần sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.

Nên tránh sử dụng ofloxacin cho phụ nữ mang thai và cho con bú. Nên cẩn trọng khi lái xe hoặc vận hành máy móc trong quá trình điều trị.

Bạn có thể tham khảo thêm các dược chất khác tại các bài viết:

Olanzapin

Oligosacharid

Omega 3