Lanolin: Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ, chống chỉ định và xử lý khi quá liều

Lanolin, hay còn gọi là mỡ lông cừu, là một chất béo tự nhiên được chiết xuất từ ​​lông cừu.

Nó được biết đến với khả năng dưỡng ẩm và bảo vệ da, do đó được ứng dụng rộng rãi trong các sản phẩm chăm sóc da và mỹ phẩm.

Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về lanolin, bao gồm công dụng, liều lượng, tác dụng phụ, chống chỉ định, cách xử lý quá liều, và các thông tin liên quan khác.

1. Mô tả về dược chất Lanolin

1.1. Tên quốc tế, Phân loại

Tên quốc tế: Lanolin

Phân loại: Chất béo tự nhiên

1.2. Dạng bào chế và hàm lượng

Lanolin được bào chế ở nhiều dạng như:

• Kem: Được sử dụng trong các sản phẩm dưỡng ẩm da, kem dưỡng da tay, kem dưỡng da mặt.
• Dầu: Được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc tóc, dầu massage.
• Sáp: Được sử dụng trong các sản phẩm son môi, sáp dưỡng môi.

Hàm lượng: Hàm lượng lanolin trong sản phẩm thay đổi tùy theo mục đích sử dụng. Nồng độ phổ biến dao động từ 5% đến 20%.

1.3. Biệt dược thường gặp

• Lanolin: Đây là tên gọi chung của lanolin, được sử dụng trong nhiều sản phẩm.
• Eucerin: Là một thương hiệu sản phẩm chăm sóc da nổi tiếng sử dụng lanolin trong nhiều sản phẩm của mình.
• Cetaphil: Một thương hiệu khác cũng sử dụng lanolin trong các sản phẩm chăm sóc da.

1.4. Công thức hóa học

Công thức hóa học của lanolin là một hỗn hợp phức tạp của các este cholesterol và các axit béo, chủ yếu là axit palmitic, axit stearic và axit oleic.

Xem chi tiết tại: https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Lanolin

2. Chỉ định

Lanolin được chỉ định cho các mục đích sau:

2.1. Dưỡng ẩm da

Lanolin là một chất dưỡng ẩm tự nhiên rất hiệu quả. Nó có khả năng tạo thành một lớp màng bảo vệ trên da, giúp giữ ẩm và ngăn ngừa mất nước, làm mềm da và giảm khô da.

Lanolin thích hợp cho những người có làn da khô, nhạy cảm, dễ bị kích ứng.

2.2. Chữa lành vết thương

Lanolin có tính kháng khuẩn và chống viêm nhẹ, giúp thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương, vết loét, vết bỏng. Nó cũng có tác dụng bảo vệ vết thương khỏi nhiễm trùng.

2.3. Làm mềm da

Lanolin có khả năng làm mềm da, giúp cải thiện độ đàn hồi và giảm nếp nhăn. Nó thường được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da cho phụ nữ mang thai hoặc sau khi sinh, giúp giảm thiểu tình trạng rạn da.

2.4. Chăm sóc tóc

Lanolin được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc tóc, giúp giữ ẩm, làm mềm tóc và giảm gãy rụng tóc.

3. Liều dùng

Liều lượng lanolin tùy thuộc vào mục đích sử dụng, loại sản phẩm và tình trạng bệnh. Tuy nhiên, bạn nên sử dụng sản phẩm theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhà sản xuất.

3.1. Dưỡng ẩm da

Với mục đích dưỡng ẩm da, bạn có thể sử dụng kem hoặc dầu lanolin trực tiếp lên vùng da khô. Thoa một lượng nhỏ lanolin lên da và massage nhẹ nhàng để sản phẩm thẩm thấu vào da.

3.2. Chữa lành vết thương

• Vết thương nhỏ: Bôi một lớp mỏng lanolin lên vết thương sau khi đã được làm sạch.
• Vết loét: Sử dụng lanolin theo hướng dẫn của bác sĩ.

3.3. Làm mềm da

• Rạn da: Thoa kem lanolin lên vùng da bị rạn da 2-3 lần mỗi ngày.
• Da bị khô: Sử dụng kem lanolin dưỡng ẩm da mỗi ngày.

3.4. Chăm sóc tóc

• Tóc khô: Sử dụng dầu lanolin dưỡng tóc 1-2 lần mỗi tuần.

4. Dược động học

4.1. Hấp thu

Lanolin được hấp thu qua da nhưng với nồng độ thấp.

4.2. Phân bố

Sau khi được hấp thu, lanolin được phân bố trong cơ thể, chủ yếu là gan.

4.3. Chuyển hóa

Lanolin được chuyển hóa trong gan, tạo thành các sản phẩm chuyển hóa.

4.4. Thải trừ

Lanolin và các sản phẩm chuyển hóa được bài tiết chủ yếu qua đường tiêu hóa, một phần qua đường nước tiểu.

5. Dược lực học

5.1. Cơ chế tác động

Lanolin có tác dụng dưỡng ẩm da do khả năng tạo thành một lớp màng bảo vệ trên da, giúp giữ ẩm và ngăn ngừa mất nước. Nó cũng có tác dụng làm mềm da và giảm khô da.

5.2. Tác dụng trên da

• Dưỡng ẩm: Lanolin tạo thành một lớp màng bảo vệ trên da, giúp giữ ẩm và ngăn ngừa mất nước.
• Làm mềm: Lanolin có khả năng làm mềm da, giúp cải thiện độ đàn hồi và giảm nếp nhăn.
• Chữa lành vết thương: Lanolin có tính kháng khuẩn và chống viêm nhẹ, giúp thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương, vết loét, vết bỏng.
• Bảo vệ da: Lanolin giúp bảo vệ da khỏi tác động của môi trường, như gió, nắng, bụi bẩn.

6. Độc tính

6.1. Độc tính cấp

Lanolin được coi là an toàn khi sử dụng trên da với liều lượng thông thường. Tuy nhiên, sử dụng quá nhiều lanolin có thể gây kích ứng da, mẩn đỏ, ngứa, khô da, hoặc các phản ứng dị ứng khác.

6.2. Độc tính mãn tính

Chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh lanolin gây độc tính mãn tính khi sử dụng trên da.

7. Tương tác thuốc

7.1. Tương tác với các thuốc trị da

Lanolin có thể làm giảm hiệu quả của các thuốc trị da, đặc biệt là các sản phẩm trị nấm, kháng sinh.

7.2. Tương tác với các thuốc uống

Chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh lanolin tương tác với các thuốc uống.

8. Chống chỉ định của Lanolin

8.1. Dị ứng lanolin

Lanolin có thể gây dị ứng ở một số người. Người bệnh có tiền sử dị ứng với lanolin hoặc bất kỳ thành phần nào trong sản phẩm lanolin không nên sử dụng sản phẩm này.

8.2. Vết thương hở

Không nên bôi lanolin trực tiếp lên vết thương hở, đặc biệt là vết thương bị nhiễm trùng.

8.3. Trẻ em dưới 3 tháng tuổi

Lanolin không nên sử dụng trên trẻ em dưới 3 tháng tuổi do nguy cơ kích ứng da.

9. Tác dụng phụ khi dùng Lanolin

9.1. Thường gặp

• Kích ứng da: Nổi mẩn đỏ, ngứa, khô da.
• Phát ban: Xuất hiện các nốt đỏ hoặc hồng trên da.
• Sưng: Vùng da thoa lanolin bị sưng lên.

9.2. Ít gặp

• Viêm da tiếp xúc: Da bị viêm, đỏ, sưng, ngứa, bong tróc do tiếp xúc với lanolin.
• Mụn: Sản phẩm lanolin có thể gây bít tắc lỗ chân lông, dẫn đến nổi mụn.
• Nhiễm trùng: Vết thương hở thoa lanolin có thể bị nhiễm trùng.

9.3. Hiếm gặp

• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng: Phát ban, khó thở, sưng môi, mắt, lưỡi, mặt.
• Sốc phản vệ: Phản ứng dị ứng nghiêm trọng, nguy hiểm đến tính mạng.

9.4. Không xác định được tần suất

• Ngứa: Cảm giác ngứa ngáy khó chịu.
• Châm chích: Cảm giác châm chích nhẹ trên da.
• Bong tróc: Da bong tróc, khô.

10. Lưu ý khi dùng Lanolin

10.1. Lưu ý chung

• Thử nghiệm trước khi sử dụng: Trước khi sử dụng lanolin trên toàn bộ cơ thể, bạn nên thử nghiệm trên một vùng da nhỏ ở khuỷu tay hoặc cổ tay để đảm bảo bạn không bị dị ứng.
• Sử dụng lanolin với liều lượng phù hợp: Không nên sử dụng lanolin quá nhiều hoặc quá thường xuyên, vì điều này có thể gây kích ứng da, bít tắc lỗ chân lông, dẫn đến nổi mụn.
• Ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến ​​bác sĩ: Nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nào khi sử dụng lanolin, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến ​​bác sĩ.

10.2. Lưu ý phụ nữ cho con bú

• Lanolin được FDA chấp thuận sử dụng để dưỡng ẩm đầu ti cho phụ nữ cho con bú: Tuy nhiên, nên sử dụng lanolin ở dạng tinh khiết, không chứa các chất phụ gia có thể gây hại cho trẻ.
• Thử nghiệm trên một vùng da nhỏ: Trước khi sử dụng lanolin lên đầu ti, bạn nên thử nghiệm trên một vùng da nhỏ để đảm bảo bạn không bị dị ứng.
• Rửa sạch trước khi cho bé bú: Rửa sạch đầu ti trước khi cho bé bú để tránh bé nuốt phải lanolin.

10.3. Phụ nữ có thai

Chưa có đủ nghiên cứu về việc sử dụng lanolin trong thai kỳ. Do đó, bạn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước khi sử dụng lanolin trong thai kỳ.

10.4. Người lái xe, vận hành máy móc

Lanolin không ảnh hưởng đến khả năng lái xe hoặc vận hành máy móc.

11. Quá liều & Cách xử lý

11.1. Triệu chứng quá liều

• Kích ứng da: Nổi mẩn đỏ, ngứa, khô da, phát ban.
• Viêm da tiếp xúc: Da bị viêm, đỏ, sưng, ngứa, bong tróc.
• Mụn: Sản phẩm lanolin có thể gây bít tắc lỗ chân lông, dẫn đến nổi mụn.

11.2. Cách xử lý quá liều

• Ngừng sử dụng lanolin: Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy ngừng sử dụng lanolin ngay lập tức.
• Rửa sạch vùng da bị kích ứng: Rửa sạch vùng da bị kích ứng với nước ấm và xà phòng dịu nhẹ.
• Sử dụng kem dưỡng ẩm: Sử dụng kem dưỡng ẩm để làm dịu da.
• Tham khảo ý kiến ​​bác sĩ: Nếu tình trạng không thuyên giảm hoặc bạn gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ.

11.3. Quên liều & xử lý

• Quên liều: Nếu bạn quên một liều lanolin, hãy thoa liều đó ngay khi nhớ ra, trừ khi đã gần đến giờ dùng liều tiếp theo.
• Không dùng gấp đôi liều: Không nên dùng gấp đôi liều để bù liều đã quên.

Kết luận

Lanolin là một chất dưỡng ẩm tự nhiên hiệu quả, an toàn và có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau.

Tuy nhiên, bạn cần sử dụng lanolin một cách có kiểm soát, tránh lạm dụng để hạn chế tác dụng phụ.

Trước khi sử dụng lanolin, bạn nên tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình.

Đọc thêm:

• Levocetirizin Tên quốc tế, Liều dùng, Tác dụng phụ, Chống chỉ định và Quá liều
• L-Cystein Mô tả, Chỉ định, Liều dùng, Tương tác thuốc và Cảnh báo quá liều
• Lansoprazole Mô tả, Chỉ định, Liều dùng, Độc tính, Tương tác thuốc