Clomiphene: Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ, chống chỉ định

Mô tả về dược chất Clomiphene

Tên quốc tế : Clomiphene Citrate.

Phân loại : Thuốc kháng estrogen/thuốc gây phóng noãn

Dạng bào chế : dạng viên nén uống với hàm lượng 50mg mỗi viên.

Công thức hóa học :C26H28ClNO.

Chỉ định của Clomiphene

Điều trị vô sinh do không phóng noãn. Điều trị chỉ thành công nếu người vợ có khả năng phóng noãn và người chồng có tinh trùng.

Chỉ được chỉ định cho những bệnh nhân có biểu hiện rối loạn chức năng phóng noãn. Các nguyên nhân khác của vô sinh phải được loại trừ hoặc điều trị đầy đủ trước khi cho dùng clomifene.

Ngoài ra, thuốc cũng có thể được sử dụng để điều trị những trường hợp khác theo chỉ định của bác sĩ.

Liều dùng của Clomiphene

Liều bắt đầu của clomiphene là 50 mg/ngày trong 5 ngày.

Có thể bắt đầu trị liệu bất cứ lúc nào ở bệnh nhân không có kinh nguyệt gần đây. Nếu có kinh nguyệt do progestin, hoặc nếu chu kỳ kinh nguyệt tự nhiên trước khi điều trị, nên bắt đầu chế độ điều trị 50 mg mỗi ngày trong 5 ngày vào khoảng ngày thứ năm của chu kỳ kinh nguyệt.

Cần theo dõi giai đoạn hoàng thể để xác định xem có phóng noãn hay không.
Nếu sau đợt điều trị đầu tiên mà không thấy có phóng noãn thì có thể bắt đầu đợt điều trị thứ hai với liều 100 mg/ngày, trong 5 ngày.

Khoảng cách giữa hai đợt điều trị là 1 tháng. Chỉ tăng liều clomiphene ở người bệnh không có đáp ứng với đợt điều trị thứ nhất. Không được tăng liều hoặc tăng thời gian trị liệu quá 100 mg/ngày trong 5 ngày.

Không được điều trị quá 3 đợt mà cần chẩn đoán lại ở các người bệnh không có đáp ứng với trị liệu. Nếu tổng liều dùng là 6 đợt mà không có hiệu quả thì ngừng.

Dược động học

Hấp thu

Thuốc Clomiphene được hấp thu tốt qua đường uống vào máu. Thời gian hấp thu thường là từ 6-8 giờ.

Phân bố

Sau khi hấp thu, thuốc sẽ lưu thông trong máu và được phân bố đều trong cơ thể.

Chuyển hóa

Thuốc Clomiphene chủ yếu được chuyển hóa bởi gan, tạo ra các chất có tính hoạt tính tương tự như estrogen.

Thải trừ

Phần lớn thuốc Clomiphene sẽ được thải ra khỏi cơ thể qua đường tiết niệu. Trong 72 giờ sau khi uống, khoảng 10% liều dùng đã được thải ra khỏi cơ thể.

Dược lực học

Thuốc Clomiphene có tác dụng kích thích sản xuất và giải phóng hormone kích thích buồng trứng (FSH) từ tuyến yên. FSH sau đó sẽ kích thích buồng trứng sản xuất và giải phóng trứng, từ đó tăng khả năng thụ thai.

Tuy nhiên, thuốc cũng có tác dụng cạnh tranh với estrogen ở các thụ thể estrogen trong cơ thể. Điều này khiến cơ thể cho rằng lượng estrogen thấp, dẫn đến việc sản xuất và giải phóng hormone kích thích buồng trứng.

Độc tính

Thuốc Clomiphene có thể gây ra một số tác dụng phụ như đau đầu, buồn nôn, chóng mặt và ảnh hưởng đến tầm nhìn do tác động lên tuyến yên. Tuy nhiên, các tác dụng này thường không nghiêm trọng và có thể được kiểm soát bằng cách sử dụng liều thấp hơn hoặc ngưng sử dụng thuốc.

Ngoài ra, Clomiphene cũng có thể gây tăng kích thước buồng trứng trong một số trường hợp, đặc biệt là khi sử dụng liều cao hơn quy định. Trong những trường hợp này, bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng của buồng trứng để tránh gây ra những vấn đề nghiêm trọng.

Tương tác thuốc

Bạn nên thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc đang sử dụng trước khi bắt đầu sử dụng Clomiphene. Điều này giúp bác sĩ có thể đánh giá những tác dụng phụ có thể xảy ra do tương tác giữa các thuốc.

Một số loại thuốc có thể tương tác với Clomiphene bao gồm:

• Thuốc chống co thắt cơ: có thể làm tăng nguy cơ đau bụng và những vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa.
• Thuốc chống loạn nhịp tim: có thể làm tăng nguy cơ tăng huyết áp và loạn nhịp tim.
• Thuốc chống trầm cảm: có thể làm giảm tác dụng của Clomiphene.
• Thuốc kháng histamin: có thể làm giảm hiệu quả của Clomiphene.

Chống chỉ định

Phụ nữ đang mang thai:

Không dùng clomiphene khi nghi ngờ đang mang thai. Cần đo thân nhiệt cơ sở đều đặn trong suốt các chu kỳ dùng thuốc và phải ngừng dùng thuốc khi nghi ngờ có thai.

Nếu sau khi dùng clomiphene mà thân nhiệt là hai pha và không thấy có kinh nguyệt, cần phải chẩn đoán phân biệt khả năng có u nang buồng trứng hoặc/và có thai. Đợt điều trị tiếp theo phải chờ cho đến khi đã có chẩn đoán chính xác.

Bệnh gan hay có tiền sử bệnh gan.

U tuyến yên, tăng prolactin huyết.

U nang buồng trứng (trừ buồng trứng đa nang).

Chảy máu tử cung bất thường chưa rõ nguyên nhân.

Quá mẫn với clomiphene (mờ mắt, phản ứng dị ứng).

Tác dụng phụ khi dùng Clomiphene

Thường gặp

Nhức đầu, cơn bốc hỏa, đau bụng khó chịu (chướng bụng, đầy hơi), buồn nôn, nôn, kích thích, mất ngủ, cương vú, buồng trứng to lên, tóc khô, nhìn mờ, chóng mặt, hoa mắt, rong kinh.

Ít gặp

Tăng cân, mệt mỏi, nổi mày đay, phát ban, viêm da dị ứng, chảy máu tử cung bất thường, đi tiểu nhiều.

Hiếm gặp

Đa thai, rụng tóc (hồi phục được).

Không xác định tần suất

Lo lắng, trầm cảm, co giật, khối u, tăng triglycerid máu, Nhịp tim nhanh, đánh trống ngực, viêm tụy.

Lưu ý khi dùng Clomiphene

Lưu ý chung:

• Bạn cần tuân thủ đúng liều lượng và chỉ định của bác sĩ khi sử dụng thuốc Clomiphene.
• Tránh tự ý điều chỉnh liều dùng hoặc ngưng sử dụng thuốc mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.
• Thường xuyên đi khám theo dõi tình trạng sức khỏe khi sử dụng thuốc để bác sĩ có thể đánh giá hiệu quả và tác dụng phụ của thuốc.

Lưu ý phụ nữ cho con bú:

• Thuốc Clomiphene có thể ảnh hưởng đến việc cho con bú, vì vậy phụ nữ đang cho con bú cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.
• Nếu bạn đang cho con bú và muốn sử dụng Clomiphene, hãy thông báo cho bác sĩ để được tư vấn rõ hơn về tác động của thuốc đối với việc cho con bú.

Phụ nữ có thai:

• Phụ nữ đã có thai không nên sử dụng Clomiphene vì có thể gây ra nguy cơ cho thai nhi.
• Nếu có kế hoạch mang thai hoặc đang trong quá trình thụ thai, bạn cần thông báo cho bác sĩ trước khi sử dụng thuốc để đảm bảo an toàn cho thai kỳ.

Người lái xe, vận hành máy móc:

• Thuốc Clomiphene có thể gây chóng mặt và ảnh hưởng đến tầm nhìn ở một số trường hợp.
• Khi sử dụng thuốc, bạn cần chú ý đến khả năng tập trung và phản xạ để tránh các tai nạn khi lái xe hoặc vận hành máy móc.

Quá Liều & Cách xử lý

Triệu chứng quá liều

Nếu sử dụng quá liều Clomiphene, bạn có thể gặp các triệu chứng như buồn nôn, non mửa, chóng mặt, đau đầu hoặc tăng kích thước buồng trứng.

Cách xử lý quá liều

Nếu nghi ngờ đã sử dụng quá liều, bạn cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc trung tâm kiểm soát độc hại để được tư vấn hướng dẫn cụ thể.

Quên liều & xử lý

Nếu quên một hoặc vài liều của Clomiphene, bạn nên uống ngay khi nhớ nhưng không nên gấp đôi liều để bù. Hãy tiếp tục sử dụng theo lịch đã được bác sĩ chỉ định.

Trích nguồn tham khảo

• Thông tin thuốc Clomiphene trên MedlinePlus, U.S. National Library of Medicine.
• Hướng dẫn sử dụng Clomiphene trên Drugs.com.
• Tài liệu hướng dẫn của nhà sản xuất thuốc Clomiphene.

Kết luận

Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về thuốc Clomiphene, một loại thuốc điều trị vô sinh thông dụng. Clomiphene giúp kích thích quá trình rụng trứng ở phụ nữ để tăng khả năng thụ thai.

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần tuân thủ đúng chỉ định, liều lượng và hạn chế tác dụng phụ. Bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng Clomiphene để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị vô sinh.

Tham khảo thêm:

• Cloramphenicol
• Clopidogrel
• Clopheniramin