Viêm đại tràng gây tiêu chảy có nguy hiểm không? Tư vấn từ dược sĩ đại học

Viêm đại tràng gây tiêu chảy là một trong những bệnh tiêu hóa phổ biến nhưng thường bị bỏ qua hoặc chẩn đoán nhầm lẫn với các bệnh lý khác.

Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, gây mệt mỏi, mất nước, suy giảm sức khỏe và làm giảm khả năng vận động hàng ngày.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào các khía cạnh của viêm đại tràng gây tiêu chảy như nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và điều trị hiệu quả, cũng như cách phòng ngừa bệnh một cách khoa học.

Giới thiệu chung về viêm đại tràng và tác động của nó đến hệ tiêu hóa

Định nghĩa 

Viêm đại tràng là tình trạng viêm nhiễm hoặc loét ở niêm mạc đại tràng – phần cuối của hệ tiêu hóa, thuộc Trực Tràng và Ruột già. Bệnh gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, chướng bụng, mót rặn và xuất huyết tiêu hóa.

Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương, viêm đại tràng có thể chia thành các dạng như:

• Viêm đại tràng cấp tính: thường xuất hiện đột ngột, kéo dài trong thời gian ngắn, có thể do nhiễm trùng, thức ăn gây dị ứng hoặc tác dụng phụ của thuốc.
• Viêm đại tràng mãn tính: diễn biến kéo dài, tái đi tái lại, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, thường gặp trong các bệnh viêm ruột như viêm loét đại tràng hay bệnh Crohn. Ngoài ra, còn có các dạng đặc biệt như viêm đại tràng do nhiễm trùng, do thuốc hoặc do hậu quả của các bệnh lý khác như thiếu máu cục bộ hoặc loét đại tràng.

Nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng gây tiêu chảy

Nguyên nhân viêm đại tràng cấp tính có thể bao gồm:

• Ngộ độc thức ăn hoặc dị ứng thực phẩm, thường liên quan đến việc không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và tiếp xúc với thực phẩm bị nhiễm vi sinh vật gây bệnh.
• Ký sinh trùng, phổ biến nhất là lỵ amip, cùng với giun đũa, giun tóc, và giun kim.
• Vi khuẩn như lỵ trực khuẩn (Shigella), vi khuẩn thương hàn (Salmonella), vi khuẩn tả (Vibrio cholerae), vi khuẩn E. coli, và vi khuẩn lao.
• Siêu vi như Rotavirus, đặc biệt ảnh hưởng đến trẻ em.
• Nấm, đặc biệt là nấm Candida.
• Viêm loét đại-trực tràng có thể do bệnh tự miễn.
• Các yếu tố sinh hoạt hàng ngày như căng thẳng, táo bón kéo dài, khó tiêu, và việc dùng thuốc kháng sinh kéo dài gây loạn khuẩn ruột.

Viêm đại tràng xảy ra khi có tổn thương manh tràng

Nguyên nhân viêm đại tràng mãn tính có thể được chia thành hai nhóm chính:

• Viêm đại tràng mãn tính có nguyên nhân: Xuất hiện sau một đợt viêm đại tràng cấp tính không được điều trị triệt để, bao gồm các nguyên nhân như nhiễm trùng, nhiễm ký sinh trùng, nhiễm nấm, và nhiễm độc.
• Viêm đại tràng mãn tính không rõ nguyên nhân: Thường là viêm đại tràng mãn tính không đặc hiệu, không có nguyên nhân cụ thể rõ ràng.

Triệu chứng điển hình của viêm đại tràng gây tiêu chảy

Các triệu chứng thường gặp của viêm đại tràng gồm có:

• Tiêu chảy kéo dài, thường xuyên hoặc tái đi tái lại.
• Đau hoặc co thắt vùng bụng dưới, đặc biệt sau ăn hoặc khi đi tiêu.
• Chướng bụng, cảm giác đầy hơi, khó tiêu.
• Máu hoặc dịch nhầy trong phân.
• Cảm giác mót rặn hoặc đi ngoài nhiều lần trong ngày.
• Mệt mỏi, sụt cân, thiếu máu do mất máu mạn tính.

Các phương pháp chẩn đoán viêm đại tràng gây tiêu chảy

Các phương pháp điều trị viêm đại tràng gây tiêu chảy

Điều trị nội khoa:

• Kháng sinh để chống nhiễm trùng, thuốc kháng nấm, thuốc kháng lao, thuốc chống ký sinh trùng
• Thuốc giảm đau và chống co thắt, thuốc điều trị tiêu chảy, chống loạn khuẩn
• Bồi hoàn nước và chất điện giải là hết sức cần thiết nhằm mục đích không để trụy tim mạch

Thuốc giảm đau và chống co thắt được sử dụng phổ biển cho bệnh viêm đại tràng

Điều trị ngoại khoa:

• Phẫu thuật cắt bỏ đại tràng nếu diễn tiến nặng, kéo dài. Tuy nhiên, việc cắt bỏ sẽ ảnh hưởng đến chức năng ruột và tâm lý của người bệnh.
• Nguyên nhân khác cần can thiệp ngoại khoa như: polyp đại tràng, ung thư đại tràng, ...

Chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý

• Điều chỉnh chế độ làm việc nghỉ ngơi sao cho hợp lý, vận động thể lực hằng ngày, chỉ dùng thuốc khi thật cần thiết và theo chỉ định của bác sĩ.
• Khi bị táo bón: cần giảm chất béo, tăng chất xơ, chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ.
• Khi bị tiêu chảy: không ăn chất xơ để thành ruột không bị tổn thương, không ăn rau sống, trái cây khô, trái cây đóng hộp, nếu ăn trái cây tươi thì phải gọt bỏ vỏ, có thể ăn trái cây xay nhừ.

Tránh chất kích thích: cà phê, sô cô la, trà, …

• Hạn chế các sản phẩm từ sữa: trong sữa có đường nên rất khó tiêu và chất đạm của sữa có thể gây dị ứng, nên thay bằng sữa đậu nành.
• Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ
• Tránh sử dụng các loại thuốc kháng viêm, giảm đau như: aspirin, ibuprofen, naproxen, voltaren, feldene… vì có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết đại tràng

Phòng ngừa và duy trì sức khỏe đường tiêu hóa

Tiến trình phòng ngừa hiệu quả đóng vai trò then chốt trong việc giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh viêm đại tràng gây tiêu chảy và các rối loạn tiêu hóa khác. Việc duy trì lối sống lành mạnh, vệ sinh thực phẩm, kiểm tra sức khỏe định kỳ là những bước không thể bỏ qua.

Ăn uống hợp lý giúp bảo vệ lớp niêm mạc đại tràng, hạn chế các thực phẩm gây kích thích và đảm bảo đủ chất xơ, vitamin, khoáng chất để hỗ trợ hoạt động tiêu hóa. Đồng thời, cần vệ sinh sạch sẽ nguồn thực phẩm, thực hành ăn chín, uống sôi để giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Quản lý căng thẳng, duy trì lối sống cân đối, vận động thể chất đều đặn giúp nâng cao hệ miễn dịch, điều chỉnh hoạt động của đại tràng theo hướng tích cực. Không nên lạm dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc gây kích thích ruột khi không thực sự cần thiết, tránh gây mất cân bằng vi sinh vật đường ruột.

Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường, từ đó xử lý kịp thời, ngăn chặn tình trạng chuyển biến nặng. Khám sức khỏe định kỳ còn giúp phát hiện các yếu tố nguy cơ, từ đó xây dựng lối sống phù hợp để phòng ngừa hiệu quả.

Kết luận

Viêm đại tràng gây tiêu chảy là một bệnh lý tiêu hóa phức tạp, có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được nhận biết và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân đa dạng gồm nhiễm trùng, rối loạn miễn dịch, chế độ ăn uống, stress và lối sống không lành mạnh đều góp phần vào quá trình hình thành bệnh.

Triệu chứng đặc trưng như tiêu chảy kéo dài, đau bụng, máu trong phân, mệt mỏi đều đòi hỏi sự chú ý và thăm khám chuyên nghiệp để xác định nguyên nhân chính xác.

Các phương pháp chẩn đoán hiện đại giúp các bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, từ thuốc đến phẫu thuật trong các trường hợp nặng. Đồng thời, duy trì chế độ sống lành mạnh, vệ sinh vệ sinh thực phẩm, quản lý tâm lý và kiểm tra sức khỏe định kỳ là các biện pháp tối ưu để phòng tránh bệnh, giảm thiểu các rủi ro và bảo vệ chất lượng cuộc sống cho mỗi người.

Hiểu rõ về viêm đại tràng gây tiêu chảy sẽ giúp bạn chủ động kiểm soát và chiến thắng căn bệnh này hiệu quả nhất.