Codein: Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ và chống chỉ định
Mô tả về dược chất Codein
- Tên quốc tế: codeine
- Phân loại: thuốc giảm đau gây ngủ , thuốc ho
- Dạng bào chế và hàm lượng: viên nén 15mg, 30mg; viên nang mềm 10mg, 20mg, 30mg; siro 15mg/5ml; dung dịch uống 30mg/5ml
- Biệt dược : neo codion, terpin codein
- Công thức hóa học: C18H21NO3
Chỉ định của Codein
Giảm đau: Codein được sử dụng để giảm đau nhẹ đến trung bình, đặc biệt là trong các trường hợp đau đầu, đau bụng, đau răng, đau cơ. Thường kết hợp với paracetamol hoặc ibuprofen
Điều trị tiêu chảy cấp
Giảm ho: codein cũng có tác dụng chống ho mạnh mẽ và có thể được sử dụng trong điều trị ho khan, ho do cảm lạnh hoặc viêm phế quản.
Liều dùng của Codein
Cách dùng Codeine
Codeine phosphate thường dùng theo đường uống. Phải dùng liều thấp nhất có hiệu quả và ít lần nhất có thể để giảm sự lệ thuộc thuốc.
Liều phải giảm đối với người suy nhược và người cao tuổi hoặc trẻ nhỏ nhẹ cân.
Liều dùng
Người lớn
Đau nhẹ và trung bình:
Đường uống, mỗi lần 30 mg cách nhau 4 giờ nếu cần thiết; liều thông thường dao động từ 15 – 60 mg, tối đa là 240 mg/ngày.
Ho khan:
Thường dùng dạng sirô.
Liều thường dùng 10 – 20 mg/lần, 3 – 4 lần/ngày, không vượt quá 120 mg/ngày.
Tiêu chảy cấp:
Điều trị triệu chứng ngắn ngày, 30 mg x 3 – 4 lần/ngày.
Trẻ em
Đau nhẹ và vừa:
Trẻ em 12 – 18 tuổi, uống hoặc tiêm bắp, 30 – 60 mg cách nhau 6 giờ, nếu cần; tối đa 240 mg/ngày; tối đa 3 ngày.
Ho khan:
Trẻ em từ 12 tuổi trở lên: 10 – 20 mg/lần, 3 – 4 lần/ngày, không vượt quá 120 mg/ngày.
Đối tượng đặc biệt
Người cao tuổi:
Nên sử dụng một cách thận trọng.
Bệnh nhân suy thận và suy gan:
Sử dụng thận trọng.
Dược động học
Hấp thu
Codein được hấp thu tốt khi sử dụng qua đường uống, khoảng 60-70% liều lượng được hấp thu vào máu. Sự hấp thu này còn phụ thuộc vào tình trạng tiêu hóa của người bệnh.
Phân bố
Codein có thể phân bố đều trong cơ thể và có khả năng vượt qua hàng rào máu não. Nó cũng có thể tồn tại trong sữa mẹ và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ em khi được cho bú.
Chuyển hóa
Codein được chuyển hóa tại gan thành morfin và một số dạng chuyển hóa khác. Morfin là một chất gây nghiện và có tác dụng giảm đau mạnh hơn codein.
Thải trừ
Codein và các chất chuyển hóa của nó được thải ra khỏi cơ thể thông qua thận và gan, với một phần nhỏ được thải qua nước tiểu.
Dược lực học
Codein hoạt động bằng cách kết hợp với các thụ thể opioid trong não, dẫn đến việc giảm cảm giác đau, tạo cảm giác thư giãn và gây ngủ.
Các tác dụng này là do sự ức chế của codein đối với hệ thống thần kinh trung ương.
Độc tính
Sử dụng codein trong thời gian dài và quá liều có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng cho sức khỏe, bao gồm:
- Nôn, buồn nôn
- Táo bón
- Giảm bớt khả năng tập trung và làm việc
- Suy giảm chức năng hô hấp
- Hạ huyết áp
- Đau bụng và khó chịu vùng bụng
- Rối loạn tâm lý: mất ngủ, lo âu, rối loạn giấc ngủ
- Tăng cường triệu chứng hoặc suy yếu các bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa
Tương tác thuốc
Codein có thể tương tác với một số loại thuốc khác gây ảnh hưởng đến hiệu quả của nó hoặc tăng nguy cơ tác dụng phụ.
Các loại thuốc sau có thể tương tác với codein:
- Thuốc chống co giật
- Thuốc chống trầm cảm
- Thuốc an thần
- Thuốc chống hay đau
- Thuốc gây buồn ngủ
- Thuốc điều trị tăng huyết áp
- Thuốc chữa suy giảm chức năng gan
- Thuốc chống đông máu
Ngoài ra, sử dụng codein cùng với rượu cũng là một tương tác nguy hiểm có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng cho sức khỏe.
Chống Chỉ định của Codein
- Quá mẫn với codein hoặc các thành phần khác trong thuốc
- Bệnh suy giảm chức năng gan hoặc thận nặng
- Bệnh phù nề trên tuyến yên
- Bệnh phù phổi
- Tình trạng suy giảm chức năng hô hấp nghiêm trọng
- Người bị mất ngủ, lo âu hoặc rối loạn về tâm lý
Tác dụng phụ khi dùng Codein
Codein có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, buồn ngủ, khó tiêu hóa và mất ngủ.
Các tác dụng này thường không đáng kể và sẽ biến mất sau khi cơ thể đã quen dần với thuốc.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, codein có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như:
- Đau bụng và khó chịu vùng bụng
- Rối loạn tâm lý: mất ngủ, lo âu, rối loạn giấc ngủ
- Giảm bớt khả năng tập trung và làm việc
- Suy giảm chức năng hô hấp
- Hạ huyết áp
- Táo bón
Trong trường hợp bạn gặp phải các tác dụng phụ trên hoặc các triệu chứng khác không mong muốn, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh liều dùng thuốc phù hợp.
Lưu ý khi dùng Codein
Codein có thể gây buồn ngủ và ảnh hưởng đến khả năng lái xe hoặc vận hành máy móc.
Vì vậy, khi sử dụng thuốc, bạn cần hết sức cẩn thận khi tham gia giao thông hoặc làm các công việc yêu cầu tập trung cao.
Phụ nữ đang cho con bú hoặc có thai nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng codein. Thuốc này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và em bé.
Dùng codein cùng với rượu hoặc các thuốc an thần có thể tăng nguy cơ tác dụng phụ và gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Nếu bạn đang uống bất kỳ loại thuốc nào, hãy thông báo cho bác sĩ để được tư vấn thích hợp.
Quá liều & Cách xử lý
Trong trường hợp sử dụng quá liều codein, có thể gây ra các triệu chứng như buồn ngủ, khó thở, mất ý thức, co giật và nguy cơ tử vong.
Nếu bạn hoặc ai đó trong gia đình của bạn bị quá liều codein, hãy liên hệ với ngay bác sĩ hoặc gọi điện cho trung tâm trợ giúp khẩn cấp người dùng ma túy để được hướng dẫn xử lý.
Kết luận
Codein là một loại thuốc có tác dụng giảm đau và chống ho hiệu quả. Tuy nhiên, khả năng gây nghiện và các tác dụng phụ của thuốc cũng không thể bỏ qua.
Việc sử dụng codein cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ và tuân theo đúng liều lượng và cách sử dụng được chỉ định.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi sử dụng thuốc, hãy ngay lập tức tìm kiếm sự giúp đỡ y tế.
Chúng ta cần cẩn trọng và thông thái trong việc sử dụng thuốc để đảm bảo sức khỏe và an toàn cho bản thân và những người xung quanh.
Đọc thêm:
Thạc sĩ, Dược Sĩ Đại Học Dược Hà Nội Dược Sĩ Duy Thực