Clozapine: Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ và chống chỉ định
Clozapine là một loại thuốc chống loạn thần phi điển hình, được sử dụng để điều trị tâm thần phân liệt kháng thuốc.
Thuốc này đã được công nhận là một trong những phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho bệnh nhân tâm thần phân liệt, mang lại hy vọng mới cho những người bị ảnh hưởng bởi căn bệnh mãn tính này.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về công dụng, liều dùng, tác dụng phụ, chống chỉ định và cách xử lý khi quá liều của thuốc Clozapine.
Mô tả về dược chất Clozapine
- Tên quốc tế: Clozapine.
- Phân loại: Thuốc chống loạn thần phi điển hình.
- Dạng bào chế và hàm lượng: Thuốc có dạng viên nén và hàm lượng 25mg, 50mg hoặc 100mg.
- Biệt dược thường gặp: Clozapyl - 25, Clozapine 50mg tablets, Clozapil 100mg, Clomedin 25mg,
- Công thức hóa học: C18H19ClN4.
Chỉ định của Clozapine
Clozapine được sử dụng để điều trị tâm thần phân liệt kháng thuốc ở những bệnh nhân không đáp ứng với các loại thuốc chống loạn thần điển hình như haloperidol, risperidone.
Thuốc này còn có hiệu quả trong việc kiểm soát triệu chứng của bệnh nhân như triệu chứng rối loạn tâm thần, tưởng tượng và những suy nghĩ sai lầm.
Liều dùng của Clozapine
- Liều ban đầu: 12,5mg - 25mg mỗi ngày. Tăng dần liều sau 3 5 ngày, tăng lên 25 - 50mg cho mỗi lần tăng. Tăng lên đến 300mg/ ngày/ chia làm 3 4 lần uống rồi cho duy trì.
- Liều duy trì: 300mg mỗi ngày, chia thành 3 hoặc 4 lần uống.
- Liều tối đa: 900mg mỗi ngày/ chia làm 3 4 lần uống.
Liều dùng có thể được điều chỉnh tùy theo tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và phản ứng với thuốc. Để đạt được hiệu quả tối đa, bệnh nhân nên áp dụng chế độ uống thuốc đều đặn và không bỏ qua bất kỳ liều nào.
Dược Động Học
Hấp thu:
Clozapine được hấp thu nhanh chóng và hoàn toàn khi uống vào bụng. Thời gian hấp thu kéo dài từ 1-3 giờ.
Phân bố:
Clozapine được phân bố rộng khắp trong cơ thể. Nó có thể đi vào hầu hết các mô và nội tạng, bao gồm cả não.
Chuyển hóa:
Clozapine chủ yếu được chuyển hóa bởi gan thông qua quá trình oxi hóa và glucuronidation.
Thải trừ:
Clozapine được thải ra khỏi cơ thể thông qua phân và tiểu. Thời gian bán hủy của clozapine là khoảng 14 giờ.
Dược Lực Học
Clozapine có tác dụng kháng dopamine, hoạt động bằng cách chặn các thụ thể dopamine trong não. Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng, hành vi và suy nghĩ.
Clozapine có tác động đối kháng mạnh mẽ đến các thụ thể dopamine D1, D3, D4, 5-HT2 và Alpha Adrenergic được cho là liên quan đến các triệu chứng tâm thần phân liệt.
Ngoài ra, thuốc này còn có hoạt động ức chế serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh khác góp phần vào việc điều chỉnh tâm trạng và hành vi.
Độc tính
Clozapine có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như suy giảm số lượng bạch cầu, đặc biệt là bạch cầu trung tính.
Ngoài ra, thuốc này còn có thể gây ra rối loạn hô hấp, đái tháo đường và tăng cân nhanh.
Do đó, việc sử dụng thuốc cần được theo dõi chặt chẽ và báo cáo bất kỳ tác dụng phụ nào cho bác sĩ để có thể điều chỉnh liều dùng.
Tương tác thuốc
Các thuốc có tác dụng nội tiết tố, như lithium và carbamazepine, có thể ảnh hưởng đến hoạt động của Clozapine
Nên kiểm tra với bác sĩ trước khi bắt đầu sử dụng thuốc này đồng thời với các thuốc khác.
Ngoài ra, Clozapine cũng có thể tương tác với một số loại thuốc khác như thuốc chống co giật, thuốc ho để ngủ, thuốc ức chế monoamine oxidase (MAO), thuốc chống chứng co thắt và thuốc chống loạn thần.
Vì vậy, cần thận trọng khi sử dụng thuốc Clozapine đồng thời với các loại thuốc này.
Chống chỉ định khi dùng Clozapine
Clozapine không nên sử dụng cho những người có tiền sử dị ứng với thuốc hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc.
Ngoài ra, thuốc này cũng không được khuyến cáo cho những người có tiền sử quá mẫn với các thuốc chống loạn thần khác, bệnh nhân bị suy giảm chức năng gan và thận nặng, hoặc những người có triệu chứng thoái hóa tâm thần.
Tác dụng phụ khi dùng Clozapine
Clozapine có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, nôn mửa, chóng mặt, tăng cân, tiểu nhiều hơn bình thường và khó điều khiển, khó thở, rối loạn tiêu hóa, đau đầu, mất ngủ, và táo bón.
Những tác dụng phụ này thường sẽ giảm dần sau khi cơ thể thích nghi với thuốc, tuy nhiên nếu tác dụng phụ không giảm hoặc trở nên nghiêm trọng, cần liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh liều dùng.
Các tác dụng phụ ít gặp của Clozapine bao gồm: nhức đầu, lo lắng, rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi, nói không rõ, mất trí nhớ, tức ngực, và rối loạn cương dương.
Những tác dụng này có thể xuất hiện trong vài ngày đầu tiên sử dụng thuốc và sẽ giảm dần sau khi cơ thể thích nghi với thuốc. Nếu tác dụng phụ vẫn tiếp diễn hoặc trở nên nghiêm trọng, cần liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh liều dùng.
Một số tác dụng phụ hiếm gặp của Clozapine gồm: suy giảm áp lực máu, đau tim, suy giảm chức năng gan, đột quỵ, và rối loạn đường tiêu hóa.
Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào từ những tác dụng phụ này, cần đi khám bác sĩ ngay lập tức để được xử lý.
Lưu ý khi dùng Clozapine
- Không uống rượu hoặc các loại đồ uống có cồn khi sử dụng thuốc Clozapine.
- Thuốc này có thể làm cho bạn buồn ngủ, hãy tránh lái xe hoặc vận hành các máy móc nặng khi sử dụng thuốc.
- Nếu bạn đang mang thai, cho con bú hoặc có kế hoạch sinh con trong thời gian tới, hãy thông báo cho bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.
Quá Liều & Cách xử lý
Triệu chứng quá liều:
Những triệu chứng của quá liều Clozapine bao gồm: buồn ngủ, rối loạn tâm thần, co giật, mất ý thức, và huyết áp thấp.
Cách xử lý quá liều:
Nếu bạn nghi ngờ mình đã uống quá liều thuốc, hãy liên hệ ngay với bác sĩ hoặc bộ phận cấp cứu nhất gần nhất để được hỗ trợ. Không tự ý điều chỉnh liều thuốc hoặc ngưng sử dụng khi chưa được sự hướng dẫn của bác sĩ.
Quên liều & Xử lý:
Nếu bạn quên uống một liều thuốc, hãy uống ngay khi nhớ nhưng không uống hai liều vào cùng một thời điểm.
Nếu đã gần đến giờ uống liều tiếp theo, hãy bỏ qua liều đã quên và uống thường lệ. Không bao giờ uống gấp đôi liều để bù cho liều đã quên.
Trích nguồn tham khảo
- Drugs.com. (2018). Clozapine Dosage Guide with Precautions. Truy cập từ https://www.drugs.com/clozapine.html
Kết luận
Tóm lại, việc sử dụng thuốc Clozapine cần được thực hiện theo sự hướng dẫn của bác sĩ và theo dõi chặt chẽ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Nếu có bất kỳ tác dụng phụ hay thắc mắc nào về việc sử dụng thuốc, hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế để có thông tin chi tiết và hỗ trợ.
Tham khảo thêm:
Thạc sĩ, Dược Sĩ Đại Học Dược Hà Nội Dược Sĩ Duy Thực