Atorvastatin: Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ, chống chỉ định và xử lý khi quá liều
Mô tả về dược chất Atorvastatin
- Tên quốc tế: Atorvastatin
- Phân loại: Thuốc điều trị rối loạn lipid máu
- Dạng bào chế và hàm lượng: Viên nén, viên nang 10mg, 20mg, 40mg.
- Biệt dược thường gặp: Lipitor 10mg, Lipitor 20mg. Flypit 10mg, Atorvastatin 10mg, 20mg. Ator Hasan 10mg, 20mg.
- Công thức hóa học: C33H35FN2O5
Atorvastatin là một trong những loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất để điều trị rối loạn lipid máu. Đặc biệt, nó có tác dụng hạ thấp mức cholesterol trong máu và giúp ngăn ngừa các bệnh tim mạch.
Chính vì vậy, hiểu rõ về thuốc này sẽ giúp bạn có thêm thông tin để sử dụng đúng cách và đạt hiệu quả tốt nhất.
Đọc thêm:
Chỉ định của Atorvastatin
Atorvastatin được chỉ định điều trị cho các trường hợp sau:
- Bệnh nhân tăng cholesterol trong máu: Thuốc này được sử dụng để giảm nồng độ cholesterol tổng thể, cholesterol LDL (xấu) và triglyceride, đồng thời tăng mức cholesterol HDL (tốt).
- Bệnh động mạch vành: Atorvastatin được sử dụng để phối hợp điều trị các bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, đau thắt ngực hoặc đã từng bị nhồi máu cơ tim.
- Bệnh thận: Thuốc này có thể được sử dụng cho những người bị bệnh thận và có rối loạn lipid máu.
- Phòng ngừa xơ vữa tim mạch: Nếu bạn có nguy cơ cao bị xơ vữa, trong khi bị mắc các bệnh nền như tim mạch, huyết áp bác sĩ có thể kê đơn atorvastatin để giảm nguy cơ bị xơ vữa mạch máu.
Liều dùng Atorvastatin
- Liều dùng thông thường: Đối với các trường hợp tăng mức cholesterol trong máu, liều khuyến cáo là 10mg đến 20mg mỗi ngày. Nếu cần thiết, liều có thể được tăng lên tối đa 40mg mỗi ngày.
- Đối với bệnh động mạch vành: Liều khuyến cáo là 20mg mỗi ngày, có thể tăng lên 40mg nếu cần thiết.
- Đối với bệnh thận: Trong trường hợp suy thận, liều khuyến cáo là 10mg mỗi ngày và không nên vượt quá 20mg mỗi ngày.
- Đối với phòng ngừa xơ vữa mạch máu cho bệnh nhân bị bệnh nền tim mạch, huyết áp, tiểu đường: Liều khuyến cáo là 10mg mỗi ngày.
Lưu ý: Luôn tuân thủ đúng liều dùng do bác sĩ chỉ định, không tăng hoặc giảm liều một cách tự ý.
Dược động học
Hấp thu
Atorvastatin được hấp thu rất nhanh vào máu, khoảng 85% liều uống sẽ được hấp thu vào máu trong vòng 1 giờ. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cùng với bữa ăn có thể làm giảm tốc độ hấp thu của thuốc.
Phân bố
Thuốc được phân bố khắp cơ thể và chủ yếu tập trung trong gan, nơi nó hoạt động để ức chế enzyme HMG-CoA reductase.
Chuyển hóa và thải trừ
Thuốc chủ yếu được chuyển hóa thông qua gan và sau đó được thải ra khỏi cơ thể qua đường ruột. Thời gian bán hủy của atorvastatin là khoảng 14 giờ.
Dược lực học
Atorvastatin hoạt động bằng cách ức chế hoạt động của enzyme HMG-CoA reductase, enzyme này có vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất cholesterol trong gan.
Bằng cách ức chế enzyme này, atorvastatin giúp giảm lượng cholesterol được sản xuất trong cơ thể, đồng thời cũng giúp tăng cường quá trình loại bỏ cholesterol ra khỏi máu, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Độc tính
Thường thì, atorvastatin là loại thuốc an toàn và không gây độc hại cho cơ thể. Tuy nhiên, như các loại thuốc khác, nó cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như: đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi, đau cơ và rối loạn tiêu hóa.
Trong trường hợp bạn gặp phải những tác dụng phụ này, hãy điều chỉnh liều dùng hoặc tư vấn với bác sĩ để được hỗ trợ.
Tương tác thuốc
- Thuốc kích thích miễn dịch (cyclosporine): Dùng cùng với atorvastatin có thể gây tăng mức cyclosporine trong máu.
- Thuốc chống co giật (carbamazepine): Atorvastatin có thể làm giảm mức đường huyết.
- Thuốc kích thích tiêu hóa (cholestyramine): Atorvastatin nên được dùng ít nhất 4 giờ trước khi uống thuốc này.
Lưu ý: Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, hãy thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc khác đang dùng để tránh Tương tác thuốc.
Chống Chỉ định của Atorvastatin
Atorvastatin không được sử dụng trong các trường hợp sau:
- Quá mẫn cảm với thành phần của thuốc.
- Bệnh gan nặng.
- Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú.
- Người mắc bệnh rối loạn cơ chế miễn dịch hoặc viêm cơ tim mạn tính.
- Người có tiền sử đái tháo đường gia đình.
Tác dụng phụ khi dùng Atorvastatin
Các tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng atorvastatin bao gồm: đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi, đau cơ và rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, những tác dụng này thường sẽ giảm dần khi cơ thể thích nghi với thuốc.
Các tác dụng phụ ít gặp bao gồm: rối loạn giấc ngủ, gan nhiễm mỡ, đau lưng và khó chịu ở các khớp. Các tác dụng phụ này có thể gây ra những triệu chứng khó chịu nhưng không đe dọa tính mạng của bệnh nhân.
Hiếm khi, atorvastatin có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng như viêm dây thần kinh, suy giảm chức năng gan và tổn thương cơ tim.
Lưu ý: Nếu bạn gặp phải những tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc không mong muốn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ ngay lập tức để được xử lý kịp thời.
Lưu ý khi dùng Atorvastatin
Lưu ý chung
- Dùng thuốc đúng liều và đúng cách theo chỉ định của bác sĩ.
- Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
- Để xa tầm tay trẻ em.
Lưu ý phụ nữ cho con bú
Atorvastatin có thể được sử dụng trong khi cho con bú, tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc để đảm bảo an toàn cho bé.
Lưu ý phụ nữ có thai
Thuốc này không nên được sử dụng trong khi mang thai vì có nguy cơ gây hại cho thai nhi. Bạn cần thông báo cho bác sĩ nếu đang dùng hoặc có dự định sử dụng thuốc trong thời kỳ mang thai.
Lưu ý người lái xe và vận hành máy móc
Nếu bạn có các triệu chứng như mệt mỏi, chóng mặt hoặc buồn ngủ, hãy hạn chế vận hành máy móc hoặc lái xe để đảm bảo an toàn cho bản thân và người khác.
Quá liều & cách xử lý
Triệu chứng quá liều
Các triệu chứng quá liều atorvastatin có thể gồm: đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi và đau cơ. Nếu quá liều nghiêm trọng, có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng như suy giảm chức năng gan và tổn thương cơ tim.
Cách xử lý quá liều
Nếu bạn nghi ngờ mình đã quá liều atorvastatin, hãy thực hiện các biện pháp sau:
- Ngay lập tức gọi cấp cứu hoặc đến bệnh viện gần nhất để được chăm sóc y tế kịp thời.
- Mang theo bao bì thuốc hoặc thông tin về loại thuốc và liều lượng đã dùng để giúp bác sĩ xác định liệu trình xử lý phù hợp.
Quên liều & xử lý
Nếu bạn quên một liều atorvastatin, hãy thực hiện những hướng dẫn sau:
- Nếu còn nhiều thời gian đến khi uống liều kế tiếp, hãy uống ngay liều quên và tiếp tục với liều tiếp theo theo lịch đã định.
- Nếu đã gần tới giờ uống liều tiếp theo, hãy bỏ qua liều quên và không tăng liều lượng để bù.
Việc duy trì đúng liều dùng theo chỉ định của bác sĩ sẽ giúp bạn tối ưu hóa hiệu quả điều trị và đồng thời giảm nguy cơ phát sinh tác dụng phụ không mong muốn.
Trích nguồn tham khảo
- Micromedex Solutions. Atorvastatin Calcium. Truy cập từ: https://www.micromedexsolutions.com/
- FDA Approves Generic Atorvastatin. Truy cập từ: https://www.fda.gov/
- Ward, Michael A. (2009). Adverse effects of statins. UpToDate. Truy cập từ: https://www.uptodate.com/contents/adverse-effects-of-statins-beyond-muscle-and-liver-toxicity
Kết luận
Tóm lại, atorvastatin là một loại thuốc rất hiệu quả trong điều trị rối loạn lipid máu, đặc biệt là cholesterol cao. Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ đúng liều và không tự ý thay đổi liều lượng để tránh tác dụng phụ không mong muốn và tăng nguy cơ quá liều.
Những thông tin về công dụng, liều dùng, tác dụng phụ, chống chỉ định và cách xử lý quá liều của atorvastatin đã được trình bày đầy đủ trong bài viết này. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại thuốc này và cách sử dụng an toàn và hiệu quả.
Đừng ngần ngại tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc hay vấn đề nào liên quan đến sử dụng atorvastatin.
Thạc sĩ, Dược Sĩ Đại Học Dược Hà Nội Dược Sĩ Tống Đức