Nystatin là một loại thuốc kháng nấm phổ biến, thường được sử dụng để điều trị nhiễm nấm Candida albicans ở miệng, cổ họng, thực quản và ruột.
Bài viết này, Nhà Thuốc Dược Hà Nội sẽ cung cấp thông tin đầy đủ về Nystatin (viên), bao gồm các nội dung chính như thành phần, chỉ định, cách dùng, liều dùng, tác dụng phụ, chống chỉ định, lưu ý và các thông tin liên quan khác.
Hãy cùng tìm hiểu để hiểu rõ hơn về loại thuốc này và sử dụng nó một cách an toàn và hiệu quả.
Giới thiệu chung
Nystatin là một loại thuốc kháng nấm được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm nấm Candida albicans.
Thuốc hoạt động bằng cách gắn kết với màng tế bào của nấm Candida albicans và làm gián đoạn sự phát triển của chúng. Nystatin có thể được sử dụng để điều trị nhiễm nấm Candida albicans ở miệng, cổ họng, thực quản và ruột.
Nystatin này là thuốc gì?
Nystatin là một loại kháng sinh kháng nấm được chiết xuất từ chủng vi khuẩn đất Streptomyces noursei. Đây là một loại thuốc kháng nấm phổ rộng, có tác dụng chủ yếu trên nấm Candida albicans.
Nystatin được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm nấm Candida, phổ biến là nhiễm nấm Candida albicans ở miệng, cổ họng, thực quản và ruột.
Nystatin được dùng cho bệnh gì?
Nystatin được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm nấm Candida albicans, bao gồm:
- Nhiễm nấm Candida albicans ở niêm mạc miệng và hầu: Tưa lưỡi, viêm miệng, viêm họng, viêm amidan, nấm miệng ở trẻ sơ sinh, nấm miệng ở người lớn, nấm miệng ở người lớn tuổi, nấm miệng ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch.
- Nhiễm nấm Candida ở thực quản, dạ dày và ruột: Viêm thực quản do nấm, nấm dạ dày, nấm ruột, nhiễm nấm Candida ở bệnh nhân sau ghép tạng, nhiễm nấm Candida ở bệnh nhân ung thư.
- Dự phòng nhiễm nấm Candida ruột ở bệnh nhân sử dụng kháng sinh phổ rộng: Các trường hợp bệnh nhân có nguy cơ cao bị nhiễm nấm Candida ruột do sử dụng kháng sinh phổ rộng kéo dài, như bệnh nhân ung thư, bệnh nhân ghép tạng, bệnh nhân suy giảm miễn dịch.
Liều thường dùng?
Liều dùng của Nystatin phụ thuộc vào loại bệnh và độ tuổi của bệnh nhân.
- Người lớn: Uống 1-2 viên/lần, ngày 3-4 lần.
- Trẻ em: Uống 1/2 liều của người lớn.
- Đối với nhiễm nấm Candida ở miệng hầu: Nên nghiền viên thuốc ra trước khi sử dụng để thuốc có thể tiếp xúc trực tiếp với sang thương.
Lưu ý trước khi sử dụng
- Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng Nystatin.
- Không nên tự ý thay đổi liều lượng hoặc thời gian sử dụng thuốc.
- Tuyệt đối không dùng Nystatin khi mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào của thuốc.
- Phụ nữ mang thai, cho con bú cần thận trọng khi sử dụng Nystatin.
Thành phần thuốc Nystatin
Thành phần hoạt chất trong Nystatin là Nystatin 500.000 IU.
Ngoài thành phần hoạt chất, thuốc Nystatin còn chứa một số tá dược như:
- Colloidal silicon dioxide
- Lactose
- Magnesium stearate
- Tinh bột sắn
- Gôm Lacque
- Dầu thầu dầu
- Talc
- Ethanol 96%
- Đường trắng
- Gôm Arabic
- Methyl hydroxybenzoate
- Propyl hydroxybenzoate
- Sáp ong
- Paraffin
- Màu Brown HT
- Màu Tartrazine
- Màu Erythrosine
Chỉ Định của thuốc Nystatin
Nystatin được chỉ định điều trị nhiễm nấm Candida albicans.
- Nhiễm nấm Candida albicans ở niêm mạc miệng và hầu: Tưa lưỡi là một bệnh nhiễm nấm Candida albicans ở miệng, thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Triệu chứng của tưa lưỡi bao gồm: lớp màng trắng trên lưỡi, má, vòm miệng, khó chịu khi ăn, đau miệng, chảy nước bọt.
- Nhiễm nấm Candida ở thực quản, dạ dày và ruột: Nhiễm nấm Candida ở thực quản, dạ dày và ruột thường gặp ở những người có hệ miễn dịch suy yếu, sử dụng kháng sinh phổ rộng kéo dài hoặc mắc các bệnh lý mãn tính như tiểu đường. Triệu chứng của nhiễm nấm Candida ở thực quản, dạ dày và ruột bao gồm: khó nuốt, đau ngực, buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy.
- Dự phòng nhiễm nấm Candida ruột ở bệnh nhân sử dụng kháng sinh phổ rộng: Bệnh nhân phải dùng kháng sinh phổ rộng kéo dài có nguy cơ bị nhiễm nấm Candida ruột tăng cao. Việc sử dụng Nystatin để dự phòng nhiễm nấm Candida ruột có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Đối tượng sử dụng thuốc Nystatin
Nystatin có thể được sử dụng cho nhiều đối tượng, từ trẻ sơ sinh đến người lớn. Tuy nhiên, có một vài đối tượng cần lưu ý:
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Nystatin an toàn cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, tuy nhiên, cần theo dõi và được bác sĩ chỉ định liều dùng phù hợp. Trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm nấm Candida albicans ở miệng, gọi là tưa lưỡi. Tưa lưỡi thường xuất hiện trong vài ngày đầu sau sinh. Triệu chứng của tưa lưỡi bao gồm lớp màng trắng trên lưỡi, má, vòm miệng.
- Phụ nữ mang thai: Cần thận trọng khi sử dụng Nystatin cho phụ nữ mang thai, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và kê đơn phù hợp.
- Phụ nữ cho con bú: Nystatin không bài tiết vào sữa mẹ, phụ nữ cho con bú có thể dùng thuốc. Tuy nhiên, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.
- Bệnh nhân suy giảm miễn dịch: Nystatin có thể được sử dụng cho bệnh nhân suy giảm miễn dịch, nhưng liều dùng và thời gian điều trị có thể cần điều chỉnh.
- Bệnh nhân bị bệnh gan hoặc thận: Nên tham khảo ý kiến bác sĩ về liều dùng và cách dùng Nystatin phù hợp với từng bệnh nhân.
- Người cao tuổi: Người cao tuổi có thể dễ bị tác dụng phụ của thuốc hơn. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và kê đơn phù hợp.
Cách dùng & Liều dùng thuốc Nystatin
Sử dụng Nystatin đúng liều lượng và cách dùng là điều vô cùng cần thiết để đạt hiệu quả điều trị tối ưu và tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
Liều dùng
Người lớn:
- Liều dùng thông thường: Uống 1-2 viên/lần, ngày 3-4 lần.
- Liều dùng có thể được điều chỉnh tùy theo tình trạng bệnh và mức độ nghiêm trọng của nhiễm nấm.
Trẻ em:
- Liều dùng thông thường: Uống 1/2 liều của người lớn.
- Liều dùng có thể được điều chỉnh tùy theo độ tuổi và tình trạng bệnh của trẻ.
Lưu ý:
- Liều dùng có thể thay đổi theo độ tuổi, tình trạng bệnh và mức độ nghiêm trọng của nhiễm nấm.
- Nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về liều dùng phù hợp.
Cách dùng
- Uống thuốc: Uống Nystatin với một lượng nước đầy đủ sau khi ăn.
- Sử dụng thuốc bôi: Đối với nhiễm nấm Candida ở miệng hầu, nên nghiền viên thuốc ra trước khi sử dụng, sau đó bôi lên vùng bị tổn thương.
- Thời gian điều trị: Thời gian điều trị phụ thuộc vào tình trạng bệnh và mức độ nghiêm trọng của nhiễm nấm.
- Điều trị phải tiếp tục ít nhất 48 giờ sau khi hết triệu chứng lâm sàng để ngừa tái phát: Việc điều trị phải tiếp tục ít nhất 48 giờ sau khi hết triệu chứng để đảm bảo nấm Candida bị tiêu diệt hoàn toàn, tránh tái phát.
Dược Lý
Dược động học
Nystatin được hấp thu kém qua đường tiêu hóa, không được hấp thu toàn thân khi dùng điều trị qua da hay niêm mạc.
Do đó, thuốc không có tác dụng toàn thân và chỉ có tác dụng tại chỗ ở niêm mạc miệng, thực quản, dạ dày, ruột. Nystatin được thải trừ chủ yếu qua phân dưới dạng chưa chuyển hóa.
Dược lực học
Nystatin là một loại kháng sinh kháng nấm có tác dụng chủ yếu trên nấm Candida albicans. Cơ chế tác dụng: Nystatin liên kết với sterol của màng tế bào các nấm nhạy cảm.
Việc gắn kết này dẫn đến thay đổi tính thấm của màng nấm, gây ảnh hưởng đến sự phát triển và sinh sản của nấm. Nystatin dung nạp tốt ngay cả khi điều trị lâu dài và không gây kháng thuốc.
Nguồn gốc & Xuất xứ
Nhà sản xuất
Thuốc Nystatin được sản xuất bởi nhiều hãng dược phẩm khác nhau. Một số nhà sản xuất phổ biến của thuốc Nystatin bao gồm:
- Mekophar: Mekophar là một công ty dược phẩm Việt Nam có uy tín trong ngành dược phẩm. Công ty sản xuất và cung cấp nhiều loại thuốc khác nhau, trong đó có Nystatin.
- MSD: MSD là một công ty dược phẩm đa quốc gia có trụ sở tại Hoa Kỳ. MSD là một trong những nhà sản xuất thuốc Nystatin lớn nhất thế giới.
- Pfizer: Pfizer là một công ty dược phẩm đa quốc gia có trụ sở tại Hoa Kỳ. Pfizer cũng sản xuất và cung cấp thuốc Nystatin.
- Abbott: Abbott là một công ty dược phẩm đa quốc gia có trụ sở tại Hoa Kỳ. Abbott cũng sản xuất và cung cấp thuốc Nystatin.
Nước sản xuất
Thuốc Nystatin được sản xuất tại nhiều quốc gia khác nhau, bao gồm:
- Việt Nam: Mekophar là một trong những nhà sản xuất chính của thuốc Nystatin tại Việt Nam.
- Hoa Kỳ: MSD, Pfizer và Abbott là những nhà sản xuất chính của thuốc Nystatin tại Hoa Kỳ.
- Ấn Độ: Ấn Độ là một trong những quốc gia sản xuất thuốc Nystatin lớn nhất thế giới, cung cấp thuốc Nystatin cho nhiều quốc gia khác.
- Trung Quốc: Trung Quốc cũng là một nhà sản xuất thuốc Nystatin lớn, cung cấp thuốc cho nhiều quốc gia khác nhau.
Dạng bào chế & Quy cách đóng gói
Nystatin được bào chế dưới dạng:
- Viên nén: Nystatin (viên) thường được đóng gói dưới dạng vỉ 10 viên, 20 viên, 50 viên.
- Dung dịch uống: Nystatin (dung dịch uống) thường được đóng gói trong lọ thủy tinh có dung tích 100ml, 200ml.
- Kem bôi: Nystatin (kem bôi) thường được đóng gói trong tuýp 15g, 30g, 50g.
Làm gì khi uống sai liều dùng
Quá liều
- Triệu chứng: Nystatin thường có khả năng dung nạp tốt. Tuy nhiên, triệu chứng quá liều có thể bao gồm: buồn nôn, nôn, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa.
- Cách xử lý: Nếu nghi ngờ quá liều Nystatin, cần liên lạc ngay với bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời.
Quên 1 liều
- Cách xử lý: Nếu bạn quên uống một liều Nystatin, hãy uống liều đó ngay khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu gần đến giờ uống liều tiếp theo, hãy bỏ qua liều đã quên và uống liều tiếp theo theo lịch trình.
Lưu ý:
- Tuyệt đối không tự ý tăng liều để bù liều đã quên.
- Nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể khi quên liều.
Tác dụng phụ thuốc Nystatin
Nystatin thường có khả năng dung nạp tốt. Tuy nhiên, một số tác dụng phụ có thể xảy ra:
Thường gặp
- Tiêu hóa: Buồn nôn, nôn, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa.
- Da: Mày đay, ngoại ban.
Ít gặp
- Tiêu hóa: Buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng.
- Da: Phát ban, ngứa.
Hiếm gặp
- Da: Gây kích ứng tại chỗ, Hội chứng Stevens-Johnson.
Lưu ý:
- Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào khi dùng Nystatin, hãy thông báo ngay cho bác sĩ để được xử lý kịp thời.
- Nên uống nhiều nước để giảm tác dụng phụ của thuốc.
Lưu ý khi dùng thuốc Nystatin
Chống chỉ định
Nystatin chống chỉ định trong các trường hợp sau:
- Quá mẫn cảm với một trong các thành phần của thuốc: Cần tránh sử dụng Nystatin nếu bạn có tiền sử dị ứng với Nystatin, bất kỳ loại kháng nấm nào khác hoặc bất kỳ tá dược nào được sử dụng trong thuốc.
- Nhiễm nấm toàn thân: Nystatin không hấp thu qua đường tiêu hóa nên không có tác dụng điều trị nhiễm nấm toàn thân.
Mức ảnh hưởng tới khả năng vận hành máy móc
Nystatin không ảnh hưởng đến khả năng lái xe hoặc vận hành máy móc.
Thời kỳ mang thai
Nystatin thận trọng khi dùng cho phụ nữ mang thai. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng Nystatin nếu bạn đang mang thai hoặc đang có kế hoạch mang thai.
Thời kỳ cho con bú
Nystatin không bài tiết vào sữa mẹ, phụ nữ cho con bú có thể dùng thuốc. Tuy nhiên, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.
Tương tác thuốc
- Riboflavin phosphate: Riboflavin phosphate làm giảm tác dụng của Nystatin. Nên tránh sử dụng chung Nystatin với Riboflavin phosphate.
- Thuốc làm thay đổi nhu động ruột: Các thuốc làm thay đổi nhu động ruột có thể ảnh hưởng đến tác dụng của Nystatin.
- Thuốc bao niêm mạc tiêu hóa: Các thuốc bao niêm mạc tiêu hóa có thể làm giảm tác dụng của Nystatin.
- Thuốc kháng sinh khác: Nystatin có thể tương tác với một số loại thuốc kháng sinh khác.
- Thuốc chống nấm khác: Nystatin có thể tương tác với một số loại thuốc chống nấm khác.
Nghiên cứu/thử nghiệm lâm sàng
- Nghiên cứu về hiệu quả của Nystatin trong điều trị nhiễm nấm Candida albicans ở miệng: Nghiên cứu cho thấy Nystatin là một loại thuốc hiệu quả trong việc điều trị nhiễm nấm Candida albicans ở miệng. Tỷ lệ thành công trong điều trị nhiễm nấm Candida albicans ở miệng với Nystatin là cao.
- Nghiên cứu về hiệu quả của Nystatin trong điều trị nhiễm nấm Candida albicans ở thực quản: Nghiên cứu cho thấy Nystatin là một loại thuốc hiệu quả trong việc điều trị nhiễm nấm Candida albicans ở thực quản. Tỷ lệ thành công trong điều trị nhiễm nấm Candida albicans ở thực quản với Nystatin là cao.
- Nghiên cứu về hiệu quả của Nystatin trong việc dự phòng nhiễm nấm Candida ruột ở bệnh nhân sử dụng kháng sinh phổ rộng: Nghiên cứu cho thấy Nystatin có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh nhiễm nấm Candida ruột ở bệnh nhân sử dụng kháng sinh phổ rộng kéo dài.
Thuốc Nystatin giá bao nhiêu? Mua ở đâu?
Giá thuốc Nystatin có thể thay đổi tùy theo nhà sản xuất, dạng bào chế, quy cách đóng gói và nơi bán. Bạn có thể tham khảo giá thuốc Nystatin tại các hiệu thuốc, nhà thuốc, bệnh viện hoặc trực tuyến.
Bạn có thể mua Nystatin (viên) tại các cửa hàng thuốc, nhà thuốc hoặc bệnh viện.
Trích nguồn tham khảo
- Hướng dẫn sử dụng thuốc Nystatin của Bộ Y tế Việt Nam
- Tờ hướng dẫn sử dụng thuốc Nystatin (viên) của nhà sản xuất
- Trang web của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA)
- Trang web của Cơ quan Dược phẩm Châu Âu (EMA)
Kết luận
Nystatin (viên) là một loại thuốc kháng nấm phổ biến có hiệu quả trong việc điều trị nhiễm nấm Candida albicans ở miệng, cổ họng, thực quản và ruột.
Việc sử dụng Nystatin cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, liều lượng và cách dùng phù hợp, bên cạnh đó cần lưu ý một số tác dụng phụ có thể xảy ra.
