Thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp gồm mấy loại? Dược sĩ tư vấn

Viêm khớp dạng thấp là căn bệnh mạn tính ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của hàng triệu người dân trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát các triệu chứng, giảm tiến triển của bệnh và duy trì chức năng vận động.

Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về các loại thuốc hiện đang được sử dụng, cách chúng tác động, cùng những lưu ý quan trọng để người bệnh có thể tiếp cận điều trị hiệu quả nhất.

Giới thiệu chung về bệnh viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý tự miễn, trong đó hệ miễn dịch hoạt động quá mức gây tổn thương mô khỏe mạnh trong khớp.

Bệnh thường bắt đầu từ các khớp nhỏ như bàn tay, cổ chân rồi lan rộng, gây sưng tấy, đỏ, đau nhức và cứng khớp nhất là vào buổi sáng hoặc sau thời gian nghỉ ngơi kéo dài.

Việc xác định đúng đặc điểm của bệnh giúp người bệnh nhận biết sớm các dấu hiệu ban đầu để có hướng xử lý phù hợp.

Điều đáng chú ý là viêm khớp dạng thấp không chỉ ảnh hưởng đến khớp mà còn có thể liên quan đến các cơ quan khác như tim, phổi, mắt và hệ thần kinh trung ương.

Tính chất mạn tính và tiến triển của bệnh nếu không được kiểm soát đúng cách sẽ dẫn đến biến dạng khớp, giảm khả năng vận động và thậm chí tàn phế. Do đó, việc điều trị sớm và liên tục là vô cùng cần thiết.

Các nhóm thuốc dùng trong điều trị viêm khớp dạng thấp

Thuốc DMARDs (Thuốc điều hòa miễn dịch)

Thuốc chống thấp khớp điều chỉnh bệnh (DMARD) được sử dụng để giúp giảm viêm.

Không giống như các loại thuốc giảm đau và viêm tạm thời, DMARD có thể làm chậm sự phát triển của viêm khớp dạng thấp.

Từ đó, giúp hạn chế triệu chứng và giảm tổn thương của bệnh.

Các thuốc chống thấp khớp điều chỉnh bệnh (DMARD) phổ biến nhất được sử dụng để điều trị viêm khớp dạng thấp bao gồm:

• Hydroxychloroquine (Plaquenil)
• Leflunomide (Arava)
• Thuốc Methotrexate viêm khớp dạng thấp (Trexall)
• Thuốc Ulfasalazine (Azulfidine)

Thuốc DMARDs (Thuốc điều hòa miễn dịch) thường dùng

Thuốc sinh học (Biologics)

Thuốc sinh học là thuốc tiêm hoạt động bằng cách ngăn chặn các con đường gây viêm cụ thể do các tế bào miễn dịch tạo ra, giúp làm giảm viêm do viêm khớp dạng thấp.

Các bác sĩ chỉ kê đơn thuốc sinh học khi dùng DMARD không đủ điều trị các triệu chứng của viêm khớp dạng thấp.

Thuốc sinh học không được khuyến cáo dùng cho những người có hệ thống miễn dịch bị tổn thương hoặc bị nhiễm trùng do nó có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng hơn. Các thuốc sinh học phổ biến nhất bao gồm:

• Abatacept (Orencia)
• Adalimumab (Humira)
• Pegol certolizumab (Cimzia)
• Etanercept ( Enbrel )
• Golimumab (Simponi)
• Infliximab (Remiacade)
• Rituximab (Rituxan)
• Tocilizumab (Actemra)

Thuốc ức chế Janus Kinase (JAK)

 Loại thuốc này thường dùng cho người bệnh viêm khớp dạng thấp nhằm giúp giảm tình trạng viêm nhiễm ở khớp. Thuốc có thể gây nên một số tác dụng phụ gồm nhiễm trùng đường hô hấp trên, sổ mũi, viêm bàng quang,...

Các chất ức chế JAK bao gồm: Baricitinib (Olumiant), Tofacitinib (Xeljanz, Xeljanz XR) và Upadacitinib (Rinvoq)

Trước khi bắt đầu dùng thuốc ức chế JAK thì người bệnh hãy hỏi bác sĩ để đảm bảo đã tiêm chủng đầy đủ, bao gồm cả tiêm phòng bệnh zona dự phòng (vắc xin bệnh zona).

Thuốc Acetaminophen

Loại thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp này hỗ trợ điều trị các cơn đau nhức xương khớp nhẹ đến vừa nhưng không có quá nhiều hiệu quả trong việc chống viêm.

Thuốc giảm đau Opioid

Dòng thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp này được đánh giá khá cao về hiệu quả đối với việc giảm các cơn đau khớp, hạn chế tần suất đau xương khớp ở người bệnh.

Thuốc được dùng dưới 2 dạng là thuốc uống và thuốc tiêm.

Thuốc giảm đau Opioid hiệu quả nhưng cần hạn chế sử dụng

Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs)

NSAIDs là nhóm thuốc phổ biến nhất để giảm đau và giảm viêm trong viêm khớp dạng thấp.

Chúng có khả năng ức chế các enzymes cyclooxygenase (COX-1, COX-2), giúp giảm tổng hợp prostaglandin gây viêm và đau.

Thuốc NSAIDs thường được bác sĩ kê đơn trong giai đoạn cấp tính để kiểm soát cơn đau nhanh chóng, làm giảm sưng tấy tại các khớp bị tổn thương.

Dù có tác dụng nhanh nhưng NSAIDs cũng đi kèm với những hạn chế quan trọng: gây kích ứng tiêu hóa, tăng nguy cơ chảy máu, hoặc gây tổn thương thận nếu sử dụng kéo dài. Vì vậy, người dùng cần tuân thủ liều lượng hợp lý, có thể bổ sung thuốc bảo vệ dạ dày hoặc theo dõi sức khỏe định kỳ. 

Một số thuốc chống viêm không steroid được dùng trong điều trị viêm khớp dạng thấp như:

• Ibuprofen: Ibuprofen là một thuốc chống viêm không steroid phổ biến nhất. Tuy nhiên không được dùng thuốc nhiều hơn vài ngày một lần, trừ khi được bác sĩ hướng dẫn. Bởi dùng thuốc này quá lâu có thể gây chảy máu dạ dày, đặc biệt là ở người lớn tuổi.
• Naproxen natri: Là một thuốc chống viêm không steroid không kê đơn và thường được sử dụng để thay thế cho ibuprofen. Bởi vì nó gây ra ít tác dụng phụ hơn so với ibuprofen.
• Aspirin: Aspirin là một loại thuốc giảm đau đường uống và được dùng để điều trị viêm, đau nhẹ và sốt. Thuốc cũng có thể được sử dụng để ngăn ngừa cơn đau tim và đột quỵ.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) theo toa: Khi NSAID không kê đơn không làm giảm các triệu chứng viêm khớp dạng thấp thì bác sĩ có thể kê đơn NSAID theo toa theo thuốc uống. Các loại thuốc chống viêm không steroid theo toa phổ biến nhất bao gồm: Celecoxib, Ibuprofen, Nabumetone, Naproxen, Natri naproxen, Piroxicam...
• NSAID khác bao gồm: Diclofenac, Diflunisal, Indomethacin, Ketoprofen, Etodolac, Fenoprofen, Flurbiprofen
• Diclofenac/misoprostol (Arthrotec): Đây là một loại thuốc uống kết hợp NSAID diclofenac và misoprostol. Loại thuốc này giúp ngăn ngừa và hạn chế tác dụng phụ loét dạ dày.
• Capsaicin tại chỗ: Kem bôi ngoài da Capsaicin có thể làm giảm đau nhẹ do viêm khớp dạng thấp.
• Diclofenac natri gel bôi ngoài da (Voltaren 1%): Voltaren gel 1% là một NSAID để sử dụng tại chỗ để điều trị đau khớp, bao gồm cả ở bàn tay và đầu gối.
• Dung dịch bôi natri Diclofenac (Pennsaid 2%): Diclofenac natri (Pennsaid 2%) và 1,5% là dung dịch bôi ngoài da dùng cho đau đầu gối.

Thuốc corticosteroids

Corticosteroids là nhóm thuốc có khả năng ức chế hệ miễn dịch, giảm nhanh các phản ứng viêm trong khớp.

Trong điều trị viêm khớp dạng thấp, corticosteroids thường được sử dụng để kiểm soát đợt viêm nghiêm trọng hoặc trong các giai đoạn bệnh tiến triển nặng, giúp giảm đau nhanh chóng và ngăn ngừa tổn thương khớp lâu dài.

Lợi ích lớn của corticosteroids là khả năng kiểm soát viêm mạnh mẽ, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu trong thời gian ngắn.

Lợi ích lớn của corticosteroids là khả năng kiểm soát viêm mạnh mẽ

Tuy nhiên, sử dụng kéo dài có thể gây ra các tác dụng phụ như loãng xương, tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc suy tuyến thượng thận.

Do đó, việc dùng thuốc này cần được theo dõi chặt chẽ và chỉ định trong thời gian ngắn hạn hoặc liều thấp.

Một số loại thường hay dùng như:  Betamethasone, Cortison, Dexamethasone, Hydrocortisone, Methylprednisolone, prednisone.

Thuốc hỗ trợ khác

Ngoài các nhóm thuốc chính kể trên, người bệnh còn cần bổ sung các thuốc hỗ trợ nhằm nâng cao hiệu quả điều trị tổng thể.

Các loại thuốc này bao gồm thuốc giảm đau, thuốc bổ sung vitamin và khoáng chất, giúp giảm thiểu cảm giác khó chịu, nâng cao thể trạng, đồng thời hỗ trợ quá trình hồi phục.

Thuốc giảm đau, thuốc bổ sung vitamin và khoáng chất

Thuốc giảm đau thuộc nhóm hỗ trợ giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn trong các cơn đau, giảm các triệu chứng khó chịu do viêm khớp gây ra.

Thường dùng trong thời gian ngắn, phục vụ mục đích tránh gây mỏi, tê liệt hoặc hạn chế vận động quá mức.

Bên cạnh đó, bổ sung vitamin D, calcium, omega-3, cùng các khoáng chất thiết yếu khác có thể giúp tăng cường sức khỏe xương và miễn dịch, giảm thiểu các tác dụng phụ của thuốc như loãng xương hoặc suy giảm đề kháng. Việc bổ sung này cần có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ để tránh sự tương tác không mong muốn hoặc dùng thừa gây phản tác dụng.

Vai trò của các thuốc này trong điều trị tổng thể

Các thuốc hỗ trợ đóng vai trò như một phần không thể thiếu trong chiến lược điều trị toàn diện, giúp giảm triệu chứng nhanh, bảo vệ sức khỏe toàn diện của người bệnh.

Chúng còn giúp duy trì tình trạng sức khỏe tốt, hỗ trợ quá trình sinh hoạt, giảm bớt gánh nặng tâm lý, tinh thần do bệnh gây ra.

Duy trì uống thuốc và thăm khám đúng lịch

Trong quá trình điều trị, việc phối hợp các nhóm thuốc này phù hợp sẽ đem lại hiệu quả cao hơn, hạn chế các biến chứng không mong muốn, đồng thời giúp người bệnh duy trì khả năng vận động, làm việc và sinh hoạt bình thường, nâng cao chất lượng cuộc sống một cách toàn diện nhất.

Kết luận

Thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp gồm nhiều nhóm thuốc đa dạng, phù hợp với từng giai đoạn và thể trạng của bệnh nhân.

Việc lựa chọn đúng loại thuốc, liều lượng và thời điểm sử dụng dưới sự giám sát của bác sĩ là chìa khóa để kiểm soát tốt bệnh, giảm thiểu tối đa các biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống dài lâu.

Người bệnh cần hiểu rõ và phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia y tế trong suốt quá trình điều trị nhằm đạt hiệu quả tối ưu và bền vững nhất.

Sự hiểu biết đầy đủ và hợp tác tích cực giữa bác sĩ và người bệnh chính là nền tảng để thành công trong kiểm soát viêm khớp dạng thấp.

Bệnh không thể biến mất hoàn toàn, song các phương pháp điều trị hiện đại đã giúp hàng triệu người sống vui vẻ, năng động hơn với căn bệnh này mỗi ngày.

Việc duy trì lối sống lành mạnh, tuân thủ điều trị đúng hướng sẽ là chìa khóa quan trọng giúp mỗi bệnh nhân sống tốt hơn trong hành trình chiến đấu với bệnh lý này.