5 Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối và 3 cách khắc phục

Trong giai đoạn ba tháng cuối của thai kỳ, việc theo dõi sức khỏe của mẹ bầu trở nên vô cùng quan trọng, đặc biệt là những dấu hiệu cảnh báo tiểu đường thai kỳ.

Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối thường dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các triệu chứng bình thường của thai kỳ.

Tuy nhiên, việc nhận biết sớm các dấu hiệu này có thể giúp mẹ bầu can thiệp kịp thời, giảm thiểu các rủi ro đối với sức khỏe của cả mẹ và bé.

Bài viết này sẽ cung cấp những kiến thức toàn diện về tiểu đường thai kỳ, đặc điểm nhận biết trong ba tháng cuối, các yếu tố nguy cơ, tầm quan trọng của việc phát hiện sớm cùng các biện pháp kiểm soát bệnh hiệu quả.

Giới thiệu về tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ là gì?

Tiểu đường thai kỳ (Gestational Diabetes Mellitus - GDM) xuất hiện khi tuyến tụy của người mẹ không đủ khả năng tiết ra insulin hoặc cơ thể phản ứng kém với insulin trong giai đoạn mang thai.

Insulin là hormone giúp điều chỉnh lượng đường trong máu, và khi nó hoạt động không hiệu quả, đường huyết sẽ tăng lên.

Khoảng 2-10% phụ nữ mang thai có thể mắc phải tình trạng này, thường xuất hiện từ giữa hoặc cuối thai kỳ, đặc biệt trong tháng thứ 6 hoặc thứ 7 trở đi.

Tình trạng này thường hết sau khi sinh, nhưng cũng làm tăng nguy cơ đái tháo đường loại 2 về sau nếu không được kiểm soát tốt.

Tình trạng tiểu đường thai kỳ còn có thể gây ra các biến chứng như sinh non, thai to, hay các vấn đề về hô hấp, bại liệt và rối loạn chuyển hóa cho trẻ sơ sinh.

Do đó, việc nhận biết đúng dấu hiệu để kiểm tra và điều trị kịp thời là cực kỳ cần thiết để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.

Nguyên nhân gây ra tiểu đường thai kỳ

Nguyên nhân của tiểu đường thai kỳ được cho là do những thay đổi khi mang thai hoặc chính thai kỳ đã làm lộ rõ những khiếm khuyết khiến cơ thể mẹ bầu không thể sản xuất đủ insulin – một loại hormone giúp kiểm soát lượng đường trong máu, làm cho glucose không được tiêu thụ một cách đúng mức bởi các tế bào mà tồn đọng trong máu dẫn đến tăng lượng đường trong máu, trong khi nhu cầu bổ sung dưỡng chất trong thai kỳ tăng cao để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cả mẹ và bé.

Nguyên nhân gây ra tiểu đường thai kỳ

Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối

Trong giai đoạn cuối của thai kỳ, các dấu hiệu của tiểu đường thai kỳ thường khá rõ ràng hơn do những thay đổi sinh lý mạnh mẽ của cơ thể mẹ.

Tuy nhiên, ít nhiều mẹ vẫn có thể chủ quan hoặc chưa nhận biết được mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng này.

Nắm bắt các dấu hiệu nhận biết chính xác sẽ giúp mẹ chủ động trong việc kiểm tra và điều trị.

Cảm giác khát nước và đói hơn bình thường

Mẹ có thể cảm thấy khát nước liên tục kể cả sau khi đã uống đủ nước, hoặc đói cồn cào một cách bất thường, dù đã ăn đầy đủ các bữa chính hoặc phụ.

Đây chính là phản ứng của cơ thể khi lượng đường trong máu tăng cao, làm rối loạn quá trình chuyển hóa năng lượng và khiến hệ thống nhận biết tín hiệu đói – khát bị mất cân bằng.

Các cảm giác này không chỉ gây khó chịu, ảnh hưởng đến tâm lý của mẹ mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây mất nước, mất cân bằng điện giải, hoặc làm tăng nguy cơ sinh non, sinh thiếu tháng. Chính vì vậy, việc theo dõi các triệu chứng này thường xuyên trong ba tháng cuối của thai kỳ là rất cần thiết.

Ngoài ra, cảm giác khát nước kéo dài còn khiến mẹ tiêu thụ nhiều nước hơn, có thể dẫn đến tình trạng thừa nước hoặc phù nề nếu không kiểm soát tốt. Đặc biệt, những mẹ có tiền sử đái tháo đường hoặc béo phì thì biểu hiện này càng cần được chú ý hơn. Đồng thời, cảm giác đói tăng cao khiến mẹ dễ ăn quá mức, dẫn đến tăng cân không kiểm soát, ảnh hưởng tới tâm lý và quá trình sinh nở.

Thay đổi trong tần suất đi tiểu

Thói quen đi tiểu trở nên thường xuyên hơn bao giờ hết có thể chính là một trong những dấu hiệu báo hiệu tiểu đường thai kỳ.

Khi lượng đường trong máu cao, thận phải làm việc nhiều hơn để lọc bỏ lượng đường dư thừa, kết quả là mẹ dễ bị buồn tiểu, hoặc đi tiểu nhiều lần trong ngày, thậm chí về đêm.

Tình trạng này cũng có thể kèm theo hiện tượng tiểu rắt, rát khi đi tiểu hoặc cảm giác muốn đi tiểu liên tục mà không thể hết cảm giác đó.

Đây là những triệu chứng đặc trưng của bệnh lý chuyển hóa, phản ánh rõ ràng mức độ rối loạn của khả năng kiểm soát đường huyết.

Việc thay đổi tần suất đi tiểu không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, gây khó chịu, mà còn là tín hiệu cần cảnh giác, nhắc nhở mẹ phải đi khám sớm để xác định chính xác nguyên nhân.

Ngoài ra, việc duy trì lượng nước đủ cũng giúp mẹ hạn chế các biến chứng liên quan tới nhiễm trùng đường tiết niệu hay sỏi thận do tình trạng đái tháo đường gây ra.

Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 

Xuất hiện triệu chứng mệt mỏi và khó chịu

Trong những tuần cuối của thai kỳ, mẹ thường cảm thấy mệt mỏi, khó chịu có thể do dấu hiệu của tiểu đường thai kỳ.

Khi lượng đường trong máu tăng cao, cơ thể mẹ phải hoạt động nhiều để xử lý lượng glucose dư thừa, gây ra cảm giác mất năng lượng, hoa mắt, chóng mặt hoặc thậm chí là cảm giác suy nhược toàn thân.

Hơn nữa, mệt mỏi còn xuất phát từ các yếu tố khác như rối loạn giấc ngủ, phù nề tay chân hoặc các vấn đề về tâm lý như lo lắng, căng thẳng khi nhìn thấy các triệu chứng bất thường.

Tuy nhiên, nếu cảm giác này đi kèm với các dấu hiệu kể trên, mẹ cần xem xét đến khả năng tiểu đường thai kỳ và đi kiểm tra đường huyết để có hướng xử lý phù hợp.

Cảm giác khó chịu còn thể hiện qua các biểu hiện như đau đầu kéo dài, cơ thể yếu ớt, hoặc khó tập trung. Đây là các triệu chứng ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng cuộc sống của mẹ, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tâm thần và sự phát triển của thai nhi trong bụng. Do đó, việc phát hiện sớm những biểu hiện này giúp mẹ chủ động hơn trong việc theo dõi và điều trị kịp thời.

Thay đổi trong thị lực

Một dấu hiệu đặc thù nhưng khá ít xuất hiện trong giai đoạn cuối của thai kỳ là thay đổi thị lực như nhìn mờ, chói sáng hoặc cảm giác có các tia sáng lóe lên trước mắt.

Nguyên nhân chính là do lượng đường trong máu tăng cao làm thay đổi huyết áp nội nhãn, gây ra sự ảnh hưởng tạm thời tới chức năng của các cơ vận nhãn và dây thần kinh thị giác.

Thay đổi thị lực cũng có thể đi kèm với cảm giác mắt khô, ngứa hoặc cộm, làm ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ và tạo cảm giác mệt mỏi, căng thẳng khi phải tập trung để nhìn. Nếu tình trạng này kéo dài hoặc kèm theo những triệu chứng bất thường khác như đau mắt, sưng mắt, mẹ cần đi khám ngay để tránh các biến chứng về mắt lâu dài.

Ngoài ra, tình trạng giảm thị lực đột ngột thường đi kèm với các biểu hiện khác như đau đầu dữ dội, phù nề hoặc cao huyết áp, là những dấu hiệu nguy hiểm cần xử trí khẩn cấp bởi có thể liên quan đến tiền sản giật – một biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ.

Da khô và ngứa

Thay đổi nội tiết trong giai đoạn cuối của thai kỳ có thể làm cho da của mẹ trở nên khô cứng, ngứa ngáy hoặc xuất hiện các vùng da sần sùi, dễ nhiễm trùng.

Đặc biệt, khi đường huyết không kiểm soát tốt, mẹ còn dễ gặp các rối loạn về da như viêm da, mề đay hoặc mảng da sẫm màu do tăng insulin.

Hiện tượng này không chỉ gây khó chịu tầm thường mà còn là tín hiệu cảnh báo về tình trạng rối loạn chuyển hóa của cơ thể, đóng vai trò như một dấu hiệu phụ để mẹ chú ý hơn tới sức khỏe của mình.

Việc duy trì độ ẩm phù hợp, tránh các chất kích thích và có chế độ chăm sóc da hợp lý sẽ giúp giảm thiểu tình trạng này.

Bên cạnh đó, cảm giác ngứa còn phản ánh rối loạn nội tiết hoặc chức năng gan thận bị ảnh hưởng do bệnh lý tiểu đường, do đó, mẹ đừng chủ quan khi gặp các biểu hiện này. Việc khám định kỳ giúp xác định chính xác nguyên nhân và điều chỉnh chế độ chăm sóc, dinh dưỡng phù hợp.

Biện pháp kiểm soát và quản lý tiểu đường thai kỳ

Thay đổi chế độ ăn uống

Chế độ ăn hợp lý là nền tảng quan trọng để kiểm soát tiểu đường thai kỳ. Mẹ cần giảm lượng carbohydrate tinh chế như bánh mì, bánh quy, đồ ngọt... Thay vào đó, tập trung vào các thực phẩm giàu chất xơ, protein chất lượng cao, vitamin và khoáng chất tự nhiên. Việc duy trì khẩu phần ăn hợp lý, tránh ăn quá nhiều một lúc và chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày sẽ giúp ổn định đường huyết.

Ngoài ra, mẹ nên hạn chế các thực phẩm có chỉ số glycemic cao để tránh tăng đột biến đường huyết. Thay vào đó, chọn các loại thực phẩm có chỉ số glycemic thấp như các loại đậu, rau xanh, trái cây ít ngọt... Đồng thời, cần hạn chế tối đa rượu bia, đồ uống có đường và các chất kích thích.

Tăng cường hoạt động thể chất

Vận động hợp lý giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, giảm lượng đường trong máu. Đối với mẹ mang thai, các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga dành cho bà bầu hay bơi lội là những lựa chọn an toàn, phù hợp. Trước khi bắt đầu bất kỳ hoạt động thể chất nào, mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định mức độ phù hợp đồng thời đảm bảo không ảnh hưởng đến thai nhi.

Giám sát đường huyết

Việc kiểm tra đường huyết tại nhà giúp mẹ kiểm soát bệnh hiệu quả hơn, phát hiện kịp thời các dao động bất thường. Mẹ nên thực hiện đo đường huyết định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ, thông thường là trước ăn và sau ăn để có dữ liệu chính xác về mức độ kiểm soát bệnh.

Sử dụng thuốc khi cần thiết

Trong một số trường hợp, chế độ ăn uống và vận động không đủ để kiểm soát đường huyết, bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc hoặc tiêm insulin để duy trì mức đường huyết trong giới hạn cho phép. Thuốc sử dụng phải tuân thủ đúng chỉ định, chế độ theo dõi sát sao để tránh các tác dụng phụ hay gây hại cho thai nhi.

Kết luận

Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối là những triệu chứng cần cảnh giác và chủ động theo dõi để tránh các biến chứng nguy hiểm cho mẹ và bé.

Qua việc phân tích các triệu chứng như cảm giác khát nước, thay đổi tần suất đi tiểu, mệt mỏi, thay đổi thị lực hay da khô ngứa, mẹ có thể nhận biết sớm tình trạng bất thường của cơ thể mình. Đồng thời, các yếu tố nguy cơ như di truyền, thể trạng, các bệnh lý kèm theo và tuổi tác đóng vai trò quyết định mức độ rủi ro.

Việc phát hiện sớm kết hợp kiểm tra định kỳ, chế độ ăn uống hợp lý, vận động đều đặn, giám sát đường huyết chặt chẽ và dùng thuốc khi cần thiết sẽ giúp mẹ điều chỉnh phù hợp, giảm thiểu tối đa các nguy cơ liên quan.

Chăm sóc đúng cách không chỉ giúp mẹ có thai kỳ an toàn, bé yêu phát triển toàn diện mà còn góp phần xây dựng nền tảng sức khỏe vững chắc cho hành trình làm mẹ sau này.